Güneydoğu Anadolu bölgesinde 2023’ün ihracat lideri olan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörü, yılın ilk 2 ayında ihracatını yüzde 19,5 artırarak 560 milyon dolara taşıdı. Buğday unu, makarna, bitkisel yağlar ile şeker ve şeker mamulleri gibi başlıca ürünlerindeki fiyat düşüşlerine rağmen Güneydoğu’daki hububatçılar, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yaklaşık 100 milyon dolar daha fazla satış yaptı. Irak’ın alımlarının bölgenin toplam hububat ihracatı içindeki payı yüzde 36’yı geçerken, Cibuti, Libya, Gana ve Togo gibi Afrika ülkeleri en büyük 10 ihracat pazarı içinde yer aldı. Bölgedeki hububatçılar en fazla buğday unu ihracatı yaptı.
“Buğday unu ihracatımızda stok sorunu olan ülkeler öne çıkıyor”
Küresel ekonomik resesyona bağlı olarak talepteki azalmaya karşın, geçtiğimiz yıllardan devreden stokların buğday fiyatları üzerindeki baskısına değinen Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu şunları söyledi:
“Dünyada son 2 yıldaki buğday üretimi 1,5 milyar tonu aştı, 2022’den bu yana devam eden bu bollukta, maddi imkânı olan ülkeler depolarında yüksek miktarda stok yaptı. Yeni hasat sezonu yaklaşırken bu alandaki rekabetin yoğunlaştığını, bunun da küresel fiyatlar üzerinde bir miktar baskı yarattığını görüyoruz. Bizim bölgemizde de buğdayın ihracat birim fiyatlarındaki gerileme yüzde 10’a yaklaşmış durumda. Öte yandan her ülkenin alım gücü aynı olmadığından, ekonomik olarak daha az gelişmiş bölgelerdeki talep durmuş değil. Bunu ilk 2 aydaki buğday ihracatımızın miktar bazında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 artış göstermiş olmasından da teyit ediyoruz. Güneydoğu Anadolu’dan en fazla buğday ihracatını Irak, Suriye, Cibuti, Etiyopya ve Somali’ye yapıyoruz.”
“Kakaolu mamullerimizde ihracat birim fiyat artışı kalite ve katma değerden”
Kakao maliyetlerindeki yükselişin çikolata ve kakao içeren gıda müstahzarlarının ihracat birim fiyatlarına etkisine değinen Kadooğlu şunları söyledi:
“Bu yıl dünyadaki tüm gıda üreticilerini etkileyen bir El Nino gerçeği ile karşı karşıyayız. Başta pirinç olmak üzere, pek çok gıda grubu üzerinde etkileri olan bu doğa olayının bir başka sonucunu da kakao konusunda yaşıyoruz. Gana ve Fildişi Sahili’nde de kuraklık koşulları nedeniyle kakao fiyatları çok yükseldiğinden, çikolata ve kakao içeren gıda müstahzarlarının ihracat birim fiyatlarında artışlar yaşanıyor. Fakat kakaolu mamullerin ihracat birim fiyatlarındaki artış oranı Türkiye genelinde yüzde 4,7 iken Güneydoğu Anadolu’da yüzde 12,5 düzeyinde. Bu karşılaştırma, fiyatlarımızdaki yükselişin sadece maliyetlere bağlı olmadığını, ürünlerimizde gözle görülür oranda kalite ve katma değer artışı olduğunu da gösteriyor.”
“Yeni pazar kazanma faaliyetlerimiz sürüyor”
Tokyo’da 5-8 Mart 2024 tarihlerinde düzenlenen Foodex Japan Uluslararası Gıda ve İçecek Fuarı’yla ilgili değerlendirmelerde bulunan Kadooğlu şunları söyledi:
“Asya-Pasifik bölgesine bir açılım yapmak ve bu bölgedeki tanınırlığımızı artırmak bizim için çok önemli. Bu yüzden Foodex Japan Fuarı’ndaki faaliyetlerimizi sadece Japonya ile ticari ilişkilerimiz özelinde düşünmedik. Diğer yandan bu ülkenin gıda arzındaki kırılganlığı ve ülkenin gıda ithalatına bağımlılığı bizim için ilgi çekici bir unsur. Türkiye’nin geçtiğimiz yıl Japonya’ya hububat ihracatı 100 milyon dolara kadar yaklaşmıştı. Tokyo’daki tanıtım çalışmalarımızın başarısı 2024 yıl sonu hedefimizi daha da yukarı taşıdı. Asya-Pasifik bölgesinde pazar kazanma faaliyetlerimize, Nisan ayında Singapur’da düzenlenecek FHA Food & Beverage fuarındaki tanıtım çalışmalarımızla devam edeceğiz.”
