Güney Amerika'nın iç kısımlarında yer alan Bolivya'nın mayıs ayı verilerine göre yıllık enflasyon yüzde 18,46'ya yükseldi. Nisan ayında yüzde 15,01 olan bu oran, ekonominin ne kadar hızla kötüleştiğini gözler önüne serdi. Resmi rakamlar krizin büyüklüğünü ortaya koyarken uzmanlar fiyat artışlarının halk için dayanılmaz seviyelere ulaştığını belirtti.
Artan hayat pahalılığı sebebiyle başkent La Paz'da ve kırsal bölgelerde kitlesel protestolar başladı. Otoyol kapatmaları kamyon taşımacılığını durdururken, şehirlerde mal kıtlığını daha da artırdı. Sosyal gerilim ise her geçen gün tırmanmaya devam ediyor.
'EKONOMİ ÇÖKTÜ İNSANLAR GÖÇ ETMEK İSTİYOR'
Ekonomik krizin sosyal etkileri giderek derinleşiyor. Küçük işletme derneği lideri Carlos Bolaños, "Ekonomi çöktü. İnsanlar göç etmek istiyor" sözleriyle halkın içinde bulunduğu çaresizliği özetledi.
Krizin sosyal yansımalarından biri de göç etme isteğinin artması. Tekstil atölyesi sahibi Eddy Jarro, "Belki Arjantin'e giderim. Orada dolar olduğunu duydum" ifadelerini kullanarak göç planlarını dile getirdi. Bu durum, Bolivyalıların komşu ülkelere artan ilgisini gösterdi.
Dikkat çeken bir diğer nokta, Arjantin'in de yakın zamana kadar benzer enflasyon krizi yaşamış olması. Arjantin'de yıllık enflasyon 2024 Nisan ayında yüzde 292,2 seviyesindeydi. Ancak Mayıs 2025 tarihinde açıklanan son enflasyon verilerine göre Arjantin'de enflasyon 13 ay içerisinde yüzde 85,1 düşerek yüzde 43,5 seviyesine indi. Bu dramatik düşüş, komşu ülkenin ekonomik istikrara kavuştuğunu ve dünya piyasalarına güven verdiğini gösteriyor.
TÜİK ENAG FARKI BİLE DAHA YÜKSEK!
Türkiye'de ise enflasyon mücadelesi farklı bir seyir izliyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in 4 Haziran 2023 tarihinde görevine başladığında enflasyon yüzde 38,21 seviyesindeydi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın açıkladığı verilere göre mayıs ayı enflasyonu yıllık yüzde 35,41 seviyesine geriledi. Böylece geçen 2 yıllık sürede enflasyon sadece yüzde 2,8 düştü.
Bu süreçte politika faizi ise yüzde 8.5'ten yüzde 50'ye kadar çıktı ve son toplantıda ise yüzde 46 olarak belirlendi.
Ancak bu rakamlar kamuoyunda tartışma yaratıyor. Enflasyon Araştırma Grubu'nun (ENAG) verilerine göre mayıs ayında enflasyon aylık yüzde 3,66 artarken yıllık oranda ise yüzde 71,23 oldu. Böylece TÜİK ile ENAG arasındaki enflasyon farkı yüzde 35,82 seviyesine geldi. Bolivya'da halka ülkeyi terk etmeyi düşündüren enflasyon yüzde 18,46'yken TÜİK ile ENAG arasındaki farkın bu oranı katlaması da ayrıca dikkat çekiyor.
Bu gelişmelere rağmen Bakan Şimşek yaptığı bugünkü açıklamada, yine enflasyon beklentilerindeki iyileşmenin devam ettiğini söyledi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) haziran ayı Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarını değerlendiren Şimşek, sosyal medya hesabında "Dezenflasyon sürecinde kritik öneme sahip enflasyon beklentilerindeki iyileşme devam ediyor. Uyguladığımız bütüncül politikaların sonucu olan beklentilerdeki bu iyileşmenin sürmesi çok önemlidir" ifadelerinde bulundu. Şimşek yürüttükleri programı uygulamaya devam edeceklerini de vurguladı.
ERDOĞAN 'GİDİYORLARSA GİTSİNLER' DEMİŞTİ
Bolivya'daki halkı göçe zorlayan ekonomik koşulların bir benzeri Türkiye'de de daha önce gündeme gelmişti. Hayat pahalılığı ve zorlu çalışma şartları ile başta doktorlar olmak üzere Türkiye'de eğitimli bir kesim son yıllarda yurtdışına yerleşmişti.
AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 8 Mart 2022 tarihinde Kadın Muhtarlar Toplantısı'nda yaptığı konuşmasında yurtdışına gitmek isteyen doktorlara "Gidiyorlarsa gitsinler, buralar boş kalmaz" ifadelerinde bulunmuştu. Açıklanan son verilere göre daha iyi çalışma şartları, yaşam ve maaş umuduyla son 12 yılda yurtdışına göçen hekim sayısı 15 bini aştı.
Ayrıca Bolivya Bolivianosu son 5 yılda dolar karşısında yüzde 0.15 değer kaybederken Türk Lirası'nda ise son bu oran yüzde 82.98'e ulaştı.
22 Haziran 2020'de 1 ABD Doları 6 lira 85 kuruşa denk gelirken bugün bu değer 39 lira 74 kuruşa çıktı.
