İsrail, İran’ın nükleer programına karşı kararlı bir şekilde askeri ve diplomatik adımlar atarken, gözler aynı zamanda İsrail’in kendi nükleer kapasitesine çevrildi.
Tel Aviv yönetimi nükleer silaha sahip olduğunu hiçbir zaman resmen kabul etmedi, ancak çok sayıda uluslararası gözlemciye göre İsrail, dünyadaki nükleer güçlerden biri.
DİMONA'DAKİ SESSİZ GELİŞİM
İsrail’in nükleer programı, ülkenin 1948’deki kuruluşundan bile önce gündeme geldi. 1958 yılında güneydeki Dimona kenti yakınlarında gizli bir tesis inşa edildi.
CIA, 1968’de hazırladığı bir raporda İsrail’in nükleer silah üretimine başladığını belirtti.
Uzmanlar, İsrail’in ilk nükleer silahını 1966 veya 1967 yılında monte ettiğini düşünüyor.
Ayrıca, 1979 yılında gizli bir atmosferik nükleer deneme yaptığı öne sürülse de İsrail bunu yalanladı.
Fotoğraf: 22 Şubat 2021 tarihli bu uydu fotoğrafı, İsrail'in Dimona şehrinden çok uzak olmayan Şimon Peres Negev Nükleer Araştırma Merkezi yakınlarındaki inşaatı gösteriyor.
KAÇ NÜKLEER BAŞLIĞI VAR?
Washington merkezli Nükleer Tehdit Girişimi (NTI) ve Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) verilerine göre:
İsrail’in yaklaşık 90 nükleer savaş başlığı bulunduğu tahmin ediliyor.
Ülkede, 300’e kadar nükleer silah üretmeye yetecek miktarda plütonyum olduğu değerlendiriliyor.
SIPRI, İsrail’in 2024 yılında Jericho tipi nükleer başlık taşıyabilen füzelere ait itki sistemi testi gerçekleştirdiğini ve Dimona’daki reaktör sahasında genişleme çalışmalarına devam ettiğini bildirdi.
NPT'YE İMZA ATMAYAN TEK ORTADOĞU ÜLKESİ
İsrail, 1970 Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’na (NPT) imza atmamış tek bölge ülkesi.
Ayrıca, Ortadoğu'da Kitle İmha Silahlarından Arındırılmış Bölge kurulması girişimlerine de karşı çıkıyor.
Fotoğraf: İsrail'in güneyindeki Negev çölünde yer alan Dimona nükleer santralinin kısmi bir görüntüsünü gösteren 8 Mart 2014 tarihli bir fotoğraf
Buna karşın, İsrail 1963 tarihli Sınırlı Nükleer Deneme Yasağı Anlaşması’na taraf; yani atmosferde ve okyanuslarda nükleer deneme yapmamayı taahhüt ediyorTANYAHU İNKAR ETMİŞTİ
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 2018’de CNN’e verdiği röportajda, İsrail’in nükleer programı sorulduğunda şu ifadeyi kullanmıştı:
“Biz hiçbir zaman nükleer silahı ilk kullanan ülke olmayacağımızı söyledik, bu nedenle henüz kullanmadık.”
İsrail’in İran’ın nükleer programını hedef alırken kendi kapasitesini gizli tutması, bazı çevrelerce "çifte standart" olarak eleştirilse de Tel Aviv bu tavrını "bölgesel caydırıcılığın gereği" olarak savunuyor.
Bu nedenle İsrail’in “ne var, ne yok” politikası; yani nükleer silahı inkâr etmeden açıkça kabul etmeme stratejisi, hem iç politikada hem uluslararası alanda sürüyor.
