Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın emeklilikte yaşa takılanlar (EYT), asgari ücret ve emekli aylıkları konusunda çalışma yaptığı öne sürüldü.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın, sigorta prim gün sayısını doldurup emekli olmak için yaşı bekleyenlere dönük bir çalışma yaptığı belirtildi. Sabah'tan Zübeyde Yalçın'ın haberine göre, bu konuda ne yapılabileceğine, maliyetlere bakılacak. Hazırlanan öneri Cumhurbaşkanı Erdoğan'a sunulacak. Son kararı Erdoğan verecek.
EMEKLİ AYLIKLARI VE ASGARİ ÜCRET ÇALIŞMASIHabere göre, emeklilerin durumlarının düzeltilmesi için de iki konu üzerinde duruluyor. Öncelikli olarak aylıklarına rutinin dışında bir zam yapılması gündemde. Böylece geniş bir kitlenin alım gücü ile ilgili ciddi bir rahatlama sağlanmış olacak. Tartışılan bir başka düzenleme ise 2 bin liranın altında (bu rakam daha aşağı çekilebilir) emekli maaşı alanlara seyyanen zam yapılarak bunların yukarı çekilmesi. Eğer bu konuda karar verilirse 2 bin TL'nin altında emekli maaşı kalmayacak.
Asgari ücret konusunda da hesaplamalar yapılıyor. Bu yıl da enflasyonun üstüne çıkılarak yüzde 30'lar civarında zam yapılabileceği konuşuluyor. Böylece asgari ücret 3 bin 500 lira civarına yükselmiş olacak.
HANGİ FORMÜLLER VAR
Bu talepler üzerine yaklaşık 10 yıldır üzerinde çalışmalar yapılan EYT konusunda 5 ayrı formül ortaya çıkmıştı. Ancak bu konunun sadece idari boyutu olmayıp mali boyutu da bulunduğu için ortaya çıkacak bütçe yükü de çalışmalarda dikkate alınıyor. Çünkü yapılan bazı çalışmalarda aynı anda 500 binden fazla kişinin emekli olabileceği bunun da mali bir boyutunun da olduğu hesaplanıyor. Bu yüzden formüllerde mali boyut da öne çıkıyor.
BİRİNCİ FORMÜL FORMUL KISMİ EMEKLİLİK
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 10 yıl prim ödeyerek emekli olabiliyor. Buna kısmi emeklilik deniliyor. Böylece 3600 günü tamamlayanlar kadınsa 50 erkekse 55 yaşını da doldurmak şartıyla emekli solabiliyorlar. Emeklilik yaşını 3600 günü ya da 50-55 yaş şartını tamamladığı tarih belirliyor. Ancak EYT kapsamında 3600 günü olanlar için kadınsa 50 erkekse 55 yaşını tamamlayanların emekli edilmeleri bir formül olarak duruyor.
İKİNCİ FORMÜL SÜRENİN TAMAMLANMASI
Bu formülde ise 99 öncesindeki emeklilik şartları dikkate alınıyor. Yani kadınlarda 20 yıllık (7200 gün) erkeklerde ise 25 yıllık (9 bin gün) sigortalılık süresini tamamlayanların yaş şartına bakılmadan emekli olması durumu ortaya çıkıyor. 2021 yılından 25 yıl geriye gittiğimizde 1996 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar bu kapsama giriyor. Yasa çıktığında geriye doğru 25 yıl gidilerek erkek hak sahipleri bulunmuş olacak. kadınlarda ise geriye doğru 20 yıl gidilecek . Bugün için 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuş kadınlar için bu süre dolmuş durumda.
ÜÇÜNCÜ FORMÜLDE İSE PRİMİN TAMAMLANMASI
Buna göre 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ile 5975 gün arasında prim gerekiyor. Burada primini tamamlayanların yaşına bakmadan hak sahibi olması durumu ortaya çıkıyor.
DÖRDÜNCÜ FORMÜL ALMANYA SİSTEMİ
Almanya'da daha önce uygulanan formüle göre sigortalıya bir teklif sunuluyor. Emekliliğine kaç yıl kalmışsa her yıl için belli oranda kesinti yapılıyor. Burada kesinti oranı yıllık yüzde 2 oluyor. Yani emekliliğine 4 yıl kalmış birisinden yüzde 8 kesinti yapılıyor. Böylece daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor.
BEŞİNCİ FORMÜL FİNLANDİYA SİSTEMİ
Burada da Alman sisteminde olduğu gibi belli oranda kesinti belirleniyor. Sigortalı kesintiyle erken emekli oluyor. Ancak yasanın söylediği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca kesinti ortadan kalkıyor.
