1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü için birçok ilde etkinlikler düzenlenecek. Tüm illerde emekçiler seslerini duyurmak için meydanlarda olacak.
Bugün 1 Mayıs İşçi Bayramı. Peki 1 Mayıs nedir, neden bayram olarak kutlanır, 1 Mayıs'ta ne oldu? Sizin için derledik.
1 Mayıs nedir neden kutlanır?
İlk kez 1856'da Avustralya'nın Melbourne kentinde taş ve inşaat işçileri, günde sekiz saatlik iş günü için Melbourne Üniversitesi'nden Parlamento Evi'ne kadar bir yürüyüş düzenlediler.
1 Mayıs 1886'da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde işçiler günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bıraktılar. Şikago'da yapılan gösterilere yarım milyon işçi katıldı. Luizvil'de (Kentaki) 6 binden fazla siyah ve beyaz işçi, birlikte yürüdü. O dönemde Luizvil'deki parklar, siyahlara kapalıydı. İşçiler, sokaklarda yürüdükten sonra hep birlikte Ulusal Park'a girdi. Her eyalet ve kentte, siyah ve beyaz işçilerin birlikte yaptığı gösteriler, gazeteler tarafından, ‘Böylece ön yargı duvarı yıkılmış oldu' şeklinde yorumlanmıştı.
Bu gösteriler 1 Mayıs'ı izleyen günlerde tüm harareti ile devam etti ve 4 Mayıs'ta kanlı Haymarket Olayı'na yol açtı.
Uygulanan yasal baskılarla bu gösterinin tekrarlanması engellendi. 14 Temmuz-21 Temmuz 1889'da toplanan İkinci Enternasyonal'de Fransız bir işçi temsilcisinin önerisiyle 1 Mayıs gününün tüm dünyada “Birlik, mücadele ve dayanışma günü ” olarak kutlanmasına karar verildi. Böylece ikinci gösteri 1890 yılında yapılabildi.
Zamanla 8 saatlik işgünü birçok ülkede resmen kabul edildi. 1 Mayıs böylece işçilerin birlik ve dayanışmasını yansıtan bir bayram niteliğini kazandı. Günümüzde sosyalist ülkelerde (Çin Halk Cumhuriyeti, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Vietnam, Laos, Küba, Venezuela, Nepal, Bolivya) ve daha birçok ülkede tatil günü olan 1 Mayıs'ı işçiler büyük kitle gösterileriyle kutlar; bazı ülkelerde 1 Mayıs siyasal bir eylem biçimini de alır.
Türkiye'de 1 Mayıs'ın tarihi
1912 yılında İstanbul'da ilk 1 Mayıs kutlaması gerçekleşti. 1923 yılında yasal olarak “İşçi Bayramı” ilan edildi. 1924 yılında hükümet kutlamaları yasakladı.
1976 yılında Taksim'de Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu organizasyonu olarak gerçekleşti. 1977 yılında kimsenin unutamadığı kanlı 1 Mayıs yaşandı. 500 bin kişinin katıldığı 1 Mayıs'ta ateş açıldı ve göstericilerin 34'ü hayatını kaybetti. Ardından 1978'de Taksim meydanına yüzbinlerce kişi geldi. 1979'da Sıkıyönetim Komutanlığı mitinge izin vermedi ve sokağa çıkma yaşağı ilan etti. Sokağa çıkma yasağına rağmen yüzbinlere ulaşan rakamlarla 1 Mayıs kutlandı.
2006 yılında en geniş katılımın yaşandığı ilçe Kadıköy oldu. 2007 yılında 1 Mayıs'ı tekrar Taksim'de kutlayarak aynı zamanda 1977'de olan olayları anmak isteyen grupları polis silah, biber gazı, gaz bombası kullanarak durdurmaya çalıştı. 2008 Nisan'ında, 1 Mayıs'ın “Emek ve Dayanışma Günü” olarak kutlanması kabul edildi. 2010 1 Mayıs 140 bin kişinin katılımıyla Taksim'de kutlandı. 2013 1 Mayıs'dan 4 ay önce Taksim'i Yayalaştırma projesi adı altında 1 Mayıs'ın Taksim'de kutlanılması yasaklanmasına rağmen bazı gruplar Taksim'de kutlamaya çalıştı. Polis, göstericilere izin vermedi ve göstericilere karşı ateşli ve ateşsiz silah kullandı. Hastanelere gaz bombası atıldı.1977'den sonra olaylı bir 1 Mayıs olarak tarihe geçti.
İşte il il 1 Mayıs programları:
İstanbul
Toplanma: 11.00 | Cevahir Hotel Önü Maltepe
11.00 | İdealtepe Marmaray İstasyonu
Miting: 15.00 | Maltepe Miting Alanı
* İstanbul’da bazı sendikalar, demokratik kitle örgütleri ve siyasi partiler 1 Mayıs’ta Taksim’de olacağını duyurdu.
Ankara
Toplanma: 11.00 | AKM Önü
Miting: 13.00 | Tandoğan Meydanı
İzmir
Toplanma: 12.00 | Cumhuriyet Meydanı
Miting: 13.00 | Gündoğdu Meydanı
Hatay
Toplanma: 16.30 | Necla Duran Parkı
Miting: 17.30 | Defne Sevgi Parkı
Antalya
Toplanma: 14.00 | Aydın Kanza Parkı
Miting: 15.30 | Cumhuriyet Meydanı
Aydın
Toplanma: 11.00 | Taşköprü Mevkii
Miting: 13.00 | Atatürk Kent Meydanı
Muğla
Toplanma: 11.00 | Mehmet Ali Eren Parkı
Miting: 13.00 | Sosyo Kültürel Alan
Adana
Toplanma: 16.00 | Kasım Gülek Köprüsü
Miting: 16.30 | Uğur Mumcu Meydanı
Mersin
Toplanma: 10.30 | Eski TSG Stadyumu
Miting: 13.00 | Cumhuriyet Meydanı
Tarsus
Toplanma: 14.00 | Kleopatra Kapısı
Miting: 16.00 | Cumhuriyet Meydanı
Zonguldak
Toplanma: 10.30 | İstasyon Alanı
Miting: 11.00 | Madenci Anıtı
Bartın
Toplanma: 11.00| Kemerköprü Meydanı
Miting: 12.30| Cumhuriyet Meydanı
Eskişehir
Toplanma: 11.30 | Haller Gençlik Merkezi Karşısı
Miting: 12.30 | Cumhuriyet Meydanı
Diyarbakır
Miting: 12.00 | Dağkapı Meydanı
Ağrı
Miting: 10.00 | Nevzat Bingöl Cd. Dörtyol
Batman
Toplanma: 11.00 | Milli Eğitim Vakfı İlkokulu önü
Miting: 12.00 | 8 Mart Kadın Parkı Kültür Mahallesi
Hakkari
Miting: 11.00 | Minikent
Urfa
Toplanma: 14.00 | Novada AVM üst kat
Miting: 15.00 | Topçu Meydanı
Antep
Miting: 12.00 | Kırkayak Parkı
Bursa
Toplanma: 12.00 | Eski Atatürk Stadı
Miting: 16.00 | Kent Meydanı
Çanakkale
Toplanma: 12.30 | Eski Salı Pazarı
Miting: 14.00 | Cumhuriyet Meydanı
Balıkesir – Edremit
Toplanma: 10.00 | Edremit Vergi Dairesi önü
Miting | Şehit Hamdibey Meydanı
Samsun
Toplanma: 12.30 | Shell Kavşağı
Miting: 13.00 | Cumhuriyet Meydanı
Giresun
Toplanma: 10.30 | Debboy
Miting: 12.30 | Osman Ağa Meydanı
Sinop
Toplanma: 12.00 | Belediye Kamyon Girişi
Miting: 13.30 | Uğur Mumcu Parkı
Sivas
Toplanma: 11.30 | Ethem Bey Parkı
Miting: 12.30 | Mevlana Miting Alanı
Trabzon
Toplanma: 12.00 | Eski Tedaş Yokuşu
Miting: 13.00 | Trabzon Meydan Park
Artvin
Miting: 12.00 | Atapark
Hopa
Toplanma: 14.00 | Eski Hastane Önü
Miting: 15.00 | Hopa Meydanı
Arhavi
Miting: 11.30 | Cami Meydanı
Rize
Toplanma: 14.00 | İsmail Kahraman KM Önü
Miting: 14.30 | Demokrasi Meydanı
Fındıklı
Toplanma: 11.00 | Tahiroğlu Köprüsü
Miting: 12.00 | Fındıklı Meydanı
Kırşehir
Toplanma: 13.00 | Masal Parkı yanı Türk Büyükleri Parkı
Miting: 14.00 | Cacabey Meydanı
Kocaeli
Toplanma: 11.30 | Yahya Kaptan Gross Market Önü
Miting: 13.00 | Yahya Kaptan Miting ve Etkinlik Alanı (Arasta Park Yanı)
Kırklareli
Toplanma: 11.00 | Kırklareli İşkur Binası
Miting: 12.30 | Cumhuriyet Meydanı
