ABD Başkanı Donald Trump, 2025 yılının başında 'kamu harcamalarındaki israfı önleme' amacıyla, Hükümet Verimliliği Departmanı'nı (Department of Government Efficiency, kısaca DOGE) kurdu. Birimin başına ise teknoloji ve uzay sanayisinde dev yatırımları olan ünlü girişimci Elon Musk getirildi.
Musk bu görevi, 'özel hükümet çalışanı' statüsüyle yürüttü. Bu pozisyon, kamu görevlisi etik kurallarının çoğunu taşımasa da 'kamu görevinden elde edilen bilgilerin özel çıkarlar için kullanılmaması' gibi bazı sınırlar içeriyor.
Trump’ın imzaladığı kararnameye göre DOGE birimi, tüm devlet kurumlarının gizli olmayan (ancak genellikle kamuya açıklanmayan) verilerine ve bilgi sistemlerine erişim hakkına sahipti.
Bu, Amerikan bürokrasisinin bugüne dek alışık olmadığı ölçüde geniş bir yetki anlamına geliyordu.
HANGİ VERİLERE ERİŞİLDİ?
ABD'nin önde gelen gazetelerinden The Washington Post’un çok sayıda federal yetkiliyle yaptığı görüşmeler ve elde ettiği belgelere göre, DOGE’un en az yedi büyük devlet kurumuna ait ticari sırları içeren sözleşmeler, ihale teklifleri, algoritmalar ve denetim kayıtlarına erişim sağladığı iddia edildi.
Bu kurumlar arasında NASA, Tüketici Mali Koruma Bürosu (CFPB), Çalışma Bakanlığı, Hazine Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Eğitim Bakanlığı ve Genel Hizmetler İdaresi SpaceXMali BüroBazı DOGE personelleri daha önce doğrudan Musk’ın şirketlerinde çalışmış kişilerdi. Örneğin NASA’ya atanan üç DOGE görevlisinden ikisi eski Tesla çalışanıydı. Bu durum, görevdeki tarafsızlık ilkesine gölge düşürdü.
DOGE’un erişim sağladığı bilgiler, Musk’a ait şirketler için önümüzdeki yıllarda milyonlarca dolarlık sözleşmeleri kazanma konusunda ciddi bir rekabet avantajı yaratabilir.
Özellikle şunlar dikkat çekiyor:
NASA’nın iç değerlendirme belgeleri, hangi firmaların sözleşmelerinin uzatılacağı veya sona erdirileceği bilgisini içeriyor. Bu, SpaceX gibi şirketlerin stratejik teklif hazırlamasını kolaylaştırıyor.
Maliyenin topladığı ödeme sistemleri verileri, Musk’ın sahibi olduğu X platformunun finansal hizmetler sunma planlarıyla doğrudan ilgili olduğu için veriler büyük bir önem taşıyor. X, yakın dönemde Visa ile ortaklık kurarak kullanıcılar arasında para transferi sistemine adım attı.
Çalışma Bakanlığı’na ait iş güvenliği dosyaları, Tesla ve SpaceX’e dair denetimlerin yanı sıra çalışan şikayetlerini de içeriyor. Bu tür bilgiler, hem şirket içi denetimlerden kaçınma hem de rakip firmaları gözlemleme açısından hassas.
VERİLER 'ALTIN MADENİ' NİTELİĞİNDE
DOGE’un kamuya açık olmayan bu verilere erişimi, yasal açıdan 'uygun' olsa da etik açıdan ciddi tartışmalar doğurdu. Bu erişim, federal kurum çalışanlarının ifadelerine göre neredeyse sınırsızdı. Hiçbir kişinin, özellikle de özel sektörle bağı devam eden birinin, bu tür verilere bu kadar kapsamlı biçimde erişmesine daha önce izin verilmemişti.
Özellikle Maliye’nin eski baş teknoloji yetkilisi Erie Meyer, bu tür bir erişimin kurumun tarihinde görülmediğini vurgulayarak, “Musk bir özel vatandaş olarak bu verilere asla ulaşamazdı” dedi.
ENDİŞELER ARTIYOR
