Migreni yönetmeye yarayan ilaçlar var ama kesin bir tedavisi yok. İlaçlar çok etkili olabilse de işe yaramadıkları durumlar da var. Pek çok migren hastası için kolay bir çözüm yok.
Bazı hastalar, yıpratıcı migren ağrısını kendi yöntemleriyle idare etmeye çalışıyor: Yüzünün bir kenarına saç kurutma makinesi tutanlar da var, başlarına buz torbası koyup, sıcak banyo yapanlar da.
İşe yaradığı söylenen yeni bir yöntem de son günlerde sosyal medyada yayılmaya başladı.
"McMigren Menüsü" adı verilen bu yöntemle, normal kola içip tuzlu patates kızartması yemenin durumlarını düzelttiğini söyleyen yüzlerce migren hastası TikTok'ta boy gösteriyor.
Peki, bu söylentilerin bilimsel bir kanıtı var mı? Bu gıdalar bedenlerimize neler yapıyor?
İngiltere'nin Oxfordshire bölgesinde yaşayan Nick Cook, migren atağı gelirse diye yanında "bir cüzdan dolusu ilaç" taşıdığını söylüyor. O an ağrıyı durdurabilmek için "ne olursa deneyeceğini" anlatıyor:
"Bu hastalıkla yaşıyor ve haftada beş gün çalışıyorsanız, her şeyi denersiniz."
Nick atak geldiğinde göz yuvaları içindeki ağrının, gözleri eziliyormuş gibi hissettirdiğini anlatıyor. Kolanın içindeki kafein ve şekerin ağrısını hafiflettiğini söylüyor:
"Atağın geleceğini yeterince erken anlarsam, bazen işe yarayabiliyor. Görüşüm bulanınca atağın geldiğini hissedebiliyorum."
Nick, kola içmenin günlük ilaçlarının yerine geçmeyeceğini vurgularken, bazen bunun "günün sonunu getirebilmesine yardımcı olduğunu" söylüyor.
Yaşamı boyunca kronik migren ağrıları çeken 27 yaşındaki Kayleigh Webster ise patates kızartmasındaki tuzun, migren atağını yavaşlatabildiğini söylüyor.
Biraz temkinli şekilde "Yardımcı oluyor ama kesinlikle bir tedavi değil" diyor ve ekliyor:
"Migren karmaşık bir beyin hastalığı. Biraz kafeinle, fast food yiyeceklerdeki tuz ve şekerle tedavi edilemez."
Kayleigh bir dizi farklı ilaç kokteylini, ayaklarını sıcak suya sokmayı, başının arkasına bez koymayı, akupunkturu denedi ama hiçbiri etkili olamadı.
Biraz rahatlatan tedavilerden biriyse medikal Botox oldu. Başına, yüzüne ve boynuna onlarca enjeksiyon yapıldı. Botox'un migrene nasıl iyi geldiği hala net değil ama sinirlerden yayılan güçlü ağrı sinyallerini engellediğine inanılıyor.
Günlerce sürebilen migren atağı, kısa sürmeye eğilimli ve parasetamol gibi ağrı kesicilerle daha kolay tedavi edilebilen normal baş ağrılarından çok farklı.
Migren başta, boyunda ağrıya, uyuşukluğa, görüşte bozulmaya yol açabiliyor ve hatta konuşmayı ve hareketi bile etkileyebiliyor.
M.Ö. 3000 yılına uzanan kafataslarındaki bulgular, antik Mısırlıların bile migren sorunu yaşadığını gösteriyor. Fakat uzun geçmişe karşın, bunun nedeni hala bilinmiyor.
Damarlardaki acı reseptörlerinin ve beynin etrafındaki sinir dokusunun, teklediğine ve bir şeylerin yolunda gitmediğine dair doğru olmayan sinyaller gönderdiğine inanılıyor. Ancak bazı insanların neden aşırı hassas sinir sistemine sahip olduğunu, bazı şeylere neden tepki verip neden vermediğini bilmiyoruz.
Uzmanlar, migrenin neden her yedi kişiden birinde görüldüğü ya da neyin iyi gelebileceği alanında yeterince çalışma yapılmadığını söylüyor.
Migren Vakfı'ndan Aile Hekimi Dr. Kay Kennis, "McMigren Menüsü"nde atakları savuşturabilecek unsurlar bulunduğunu fakat bunun McDonald's ürünlerine mahsus olmadığını vurguluyor:
"Koladaki kafein sinirleri harekete geçirebiliyor, sinir faaliyetlerini etkileyen bir madde. Bazıları için sinirlerin harekete geçirilmesi işe yarayabiliyor.
"İnsanların migren ağrıları için aldıkları ağrı kesici ilaçların bazılarında kafein de var, bazı hastalarda işe yarıyor. Fakat bunun neden olduğunu tam anlamıyla bilmiyoruz."
Migren uzmanı Dr. Kay Kennis, bununla birlikte kola gibi kafeinli ve gazlı içeceklerin migren ataklarını yönetmekte düzenli kullanılabilecek bir yöntem olmadığını da belirtiyor.
Dr. Kennis, "Çok fazla kafein tetikleyici de olabilir ve uzun vadede daha kötü bir duruma gelebilirsiniz" diyor. Fast food yiyeceklerde patates kızartmasındaki diğer unsurların sinir faaliyetlerini etkileyebileceğini söylüyor ama sodyumun, yani tuzun migren üzerindeki etkileri üzerine çalışılmadığını da vurguluyor.
Aynı zamanda, aşırı işlenmiş hızlı gıdaların iyi bir beslenmede yeri olmaması dışında, yüksek miktarda Tiramin bulundurduğunu da kaydediyor Dr. Kennis.
Tiramin, çoğu gıdada bulunan doğal bir madde ve ağır migren ataklarına yol açabiliyor.
Nörolog Profesör Peter Goadsby de migrenle mücadele için yıllarca yeterli bütçe ayrılmadığını, nihayet son dönemde çalışmalar yapılabildiğini ve bu araştırmaların olumlu sonuçlar vermeye başladığını söylüyor.
Goadsby'nin son çalışması gepant diye bilinen bir ilaç türünün migren atağına giden süreçte bir grup ağrı reseptörünü bloke edebileceğini ve ağrıyı daha başlamadan kesebileceğini gösterdi.
Goadsby yaşam biçimindeki değişikliklerin de fark yaratabileceğini vurguluyor. Sıkıcı olabilir ama temelde "Beyninize dikkat edin" diyor:
"Düzen önemli. İnişlerden ve çıkışlardan kaçınmak gerek. Uyarı işaretlerini hissediyorsanız, yani esnemeyi, uykulu olmayı, mod değişikliklerini, daha çok idrar yapma ihtiyacını ve hatta tuz - şeker yeme ihtiyacını...O zaman vücüdunuzu dinleyin.
"Vücudunuzu dinleyin, TikTok'u dinlemeyin. Tavsiyem bu."
Nick de tam bunu yapıyor. Arada kola içip, tuzlu patates kızartması yiyor. Tüm yaşamı migrenini idare etmek üzerine kurulu:
"İçki içmiyorum, bulutlu havada bile güneş gözlüğü takıyorum. Çıldırmıyorum. Ben ve partnerim bir yere gittiğimizde yanımıza aldıklarımızın yarısı migrenimizi idare etmek için."
Nick, geçtiğimiz günlerde bir bekarlığa veda partisinde kendisinin ve arkadaşlarının yaşamı arasındaki farkı görmüş:
"Sabaha kadar oturup, içtiler. Ben ise kendi yastığım, elma, muz ve bir sürü atıştırmalıkla yatağa gittim. Çünkü aç kalmak tetikleyici olabiliyor. Gece yarısı yatağıma girmiştim ama dostlarım beni biliyor ve bunda sorun yok. Hayatımı böyle yaşamam lazım."