Teknoloji

Bilim insanları ''karadelik bombası'' yaptılar

Fizikçiler, enerjinin bir karadelik tarafından yükseltildiği ve hapsedildiği bir teoriyi gerçeğe dönüştürdü.

Bilim insanları ''karadelik bombası'' yaptılar
03-05-2025 00:08
04-05-2025 19:44

Bilim insanları teorik olarak uzun süredir varlığı bilinen ancak şimdiye dek hiç gerçekleştirilmemiş bir konsepti hayata geçirdiklerini duyurdu: Karadelik bombası. Endişeye gerek yok; bu “bomba” ne gerçek bir karadelik içeriyor ne de Dünya için bir tehlike içeriyor. Araştırmacılar, bu deneyi yalnızca karadeliklerin enerji davranışlarını anlamak amacıyla gerçekleştirdiklerini vurguluyor.

KARADELİKTEN ENERJI ÇALMA FİKRİ

Donanımhaber'in aktardığına göre karadelikler genellikle her şeyi içine çeken, kaçışı imkansız kozmik tuzaklar olarak bilinir. Olay ufkunun hemen dışındaki “ergosfer” adı verilen bölgede işler daha farklı ilerliyor. 1969 yılında ünlü Nobel ödüllü fizikçi Roger Penrose, dönen bir karadeliğin bu bölgesinde, parçacıkların enerjisinin artırılabileceğini öne sürmüştü. Kısacası, bir karadeliğin dönüş enerjisi, doğru şartlarda bir tür kozmik jeneratöre dönüşebilirdi. Bu fikir, karadeliklerin tamamen "enerji yutan" değil, belirli koşullarda enerji veren yapılar olabileceğini ortaya koymuştu.

Öte yandan 1971’de Sovyet fizikçi Yakov Zel’dovich, Penrose’un fikrini daha da ileri götürerek karadelik olmadan da aynı prensibin gözlemlenebileceğini savunmuştu. Hatta Zel’dovich’e göre, bir karadeliğin etrafında dönen bir “aynalar” sistemi dahil edilirse düşük frekanslı elektromanyetik dalgalar kara deliğe tekrar tekrar yeniden yönlendirilip güçlendirilebilir; bu da bir tür pozitif geri besleme etkisiyle enerjiyi büyütebilirdi.

Sonrasında takip eden yıllarda William Press ve Kip Thorne ise bu fikirler temelinde “karadelik bombası” fenomenini önermişti.

Bu fikir, karadeliğe yaklaşan bir dalganın, karadeliğin dönüş enerjisinden faydalanarak daha güçlü biçimde geri yansıyacağı olgusuna dayanıyor. Eğer bu dalga, karadeliğin çevresine kuramsal olarak yerleştirilen yansıtıcı bir "ayna" ile tekrar tekrar karadeliğe yönlendirilirse, her dönüşte enerji kazanır ve sonunda denetimsiz bir enerji birikimiyle patlamaya benzer bir duruma yol açabilir. karadelik bombası tanımlaması da buradan geliyor. Zira burada bir süpernova dengi bir enerjiden bahsediliyor.

Garip olsa da, fikir genel görelilikle mükemmel bir şekilde uyuşuyor. Emilen parçanın negatif enerjisi aslında kara deliğin kütlesini ve dönüşünü azaltıyor ve kaçan parçanın fizik yasalarını ihlal etmeden enerji kazanmasına izin veriyor.

Southampton Üniversitesinde fizik profesörü Hendrik Ulbricht tarafından gerçekleştirilen deneyde ise Zel'dovich ile Press ve Thorne’ın teorilerini birebir uygulamaya dökmeyi başardı. Deney düzeneği son derece güvenli ve kontrollüydü: Dönen bir alüminyum silindir, etrafını çevreleyen ve farklı hızlarda dönebilen elektromanyetik bobinlerin içine yerleştirildi. Bu manyetik alanlar, karadelik çevresindeki uzay-zaman bükülmesini taklit ediyor.

Deney sırasında silindir, manyetik alandan daha hızlı döndüğünde, manyetik alanın enerjisinde gözle görülür bir artış meydana geldi. Bu durum, karadelik teorisindeki enerji artırımı mekanizmasının bir benzeri olarak değerlendiriliyor.

Deney burada bitmedi. Silindirin etrafına bir tür elektromanyetik “ayna” olan rezonans devresi ekleyen ekip olağanüstü bir şey gözlemledi. Sadece rastgele arka plan gürültüsünden elektromanyetik dalgalar gittikçe güçlenmeye başladı; karadelik bombasında tarif edilen şeyin aynısı.

Araştırmacılar, bu “karadelik bombası” modelinin yalnızca karadeliklerin enerjiyi nasıl aktardığını anlamakla kalmayıp, evrenin yüzde 27’sini oluşturduğu düşünülen karanlık maddeyi açıklamakta da ipuçları verebileceğini düşünüyor.

SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?
TÜRKİYE GÜNDEMİ
BUNLAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
ÇOK OKUNAN HABERLER