Kamuoyu araştırma şirketi Konda’nın raporuna göre son 10 yılda vatandaşların ortalama ekonomik durumunda bir iyileşme gözlemlenemezken ‘inanç sınırları’ yumuşama gösterse de sınırlarını koruyor.
Konda 10 yıllık toplumsal değişim raporunu yayınladı. 2008 ile 2018 arasında gerçekleştirilen ve çeşitli alanların karşılaştırıldığı raporda 5 bin kişiyle yüz yüze görüşüldü. Raporda, hayat tarzlarının yanısıra kimi önemli ekonomik veriler de yer aldı.
Yeni inşaatlar ev sahibine yaramış
Rapora göre son 10 yılda ev sahibi kişilerin oranı yüzde 74’ten yüzde 66’ya geriledi. Kiracıların oranıysa yüzde 21’den yüzde 29’a çıktı. Raporda apartmanda oturanların oranının yüzde 33’ten yüzde 59’a yükselmesi dikkat çekti.
Raporda yer alan bir diğer veriye göre yüzdelik dilimde vatandaşlar giderek mutsuzlaşırken evlilik oranında da azalış gözlemlendi: “2008’de “Mutluyum” diyenlerin oranı yüzde 57’yken, söz konusu oran 2018’de yüzde 52.”
İnsanların geç evlenmesi raporun bir diğer önemli noktalarından: Verilere göre ortalama yaş artmasına rağmen evlilerin oranı yüzde 71’den 65’e düştü.
Hem ‘dindarlık’ hem de ‘sofuluk’ düşüşte
Konda’nın raporunda ‘dindarlık’ kısmında 10 yıllık değişim “Dindarlık yapısı değişmiyor; ancak, inançsızlar daha görünür olmaya başlamış” denerek özetleniyor.
Verilere göre, ‘dindar’ olduğunu söyleyenler de 10 yılda yüzde 55’ten yüzde 51’e geriledi. ‘Sofu’ olduğunu söyleyenlerin oranıysa yüzde 13’ten yüzde 10’a düştü. Buna karşın ‘inançlı’olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 31’den yüzde 34’e çıktı.
Konda’nın raporunda inanç bölümüdeyse oransal olarak en yüksek sıçramayı ‘ateistler’ kaydetti. Son 10 yılda, kendisini ‘ateist’ olarak tanımlayanların oranı üç kat artarak yüzde 1’den yüzde 3’e yükseldi, kendini ‘inançsız’ olarak niteleyenlerin oranıysa yüzde 1’den yüzde 2’ye çıktı.
‘Başörtüsü’ ve ‘türban’ geriledi
Raporda yer alan ‘ibadet’ ve ‘örtünme’ bölümlerine göreyse oruç tutanların oranı yüzde 77’den yüzde 65’e geriledi.
‘Başörtüsü’ oranı yüzde 52’den 53’e çıkarken, ‘türban’ oranıysa yüzde 13’ten yüzde 9’a düştü. Ancak Konda’ya göre söz konusu gösterge niteliksel bir faklılık barındırmıyor: “Örtünen kadınların oranı çok değişmiyor; ancak, örtüye ‘türban’ deme oranı düşüyor.”
Sosyal medya yazılı basını geride bıraktı
Konda’nın raporundaki ‘haber takibi’ bölümünde ise “İnternetle birlikte haber takibi kitle iletişim araçlarından uzaklaşıyor” deniyor, ayrıca son 10 yıldaki en büyük değişimin ‘sosyal medya’ olduğu belirtiliyor.
Rapora göre 2008’de gazete okuduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 61’ken, bu oran 10 yılın ardından yüzde 26’ya geriledi. Televizyondan haber izleyenlerin oranı yüzde 98’den 84’e düştü. Sosyal medya kullanım oranı yüzde 38’den 72’ye çıktı.
Raporun diğer temel sonuçları şöyle:
“Toplum daha eğitimli hale gelmiş; ama annelerin hâlâ üçte biri okuryazar değil.
Çiftçilerin sayısı yok olma noktasına gelmiş, esnaf artmış.
Daha geç evlenir hale gelmişiz. Gençler daha fazla karşılıklı anlaşarak evlenir olmuş; ama, halen çoğunluk görücü usulü evleniyor.
Kadın özgürlüğüne bakışta gelişme olmuş. Ama halen çoğunluk ‘Kadın çalışmak için eşinden izin almalıdır’ diyor.
İnterneti artık bankacılık için çok daha fazla kullanıyoruz, ama gıda alışverişi için kullanımı artmamış.”