İran da İsrail'e yönelik "Gerçek Vaat 3" ismini veridği saldırı başlattı. Droneların yanı sıra yüzlerce balistik füzenin fırlatıldığını saldırıda Tel Aviv'de patlamalar yaşandı. Bazı füzeler İsrail'in hava savunma sistemi "Demir Kubbe"yi aştı ve patlamalara neden oldu.
DEMİR KUBBE NEDİR?
İsrail tarafından 2011 yılında devreye alınan Demir Kubbe(Iron Dome), kısa menzilli roket, topçu mermisi ve havan saldırılarına karşı geliştirilmiş mobil bir hava savunma sistemidir. Sistem, bir tehdit algıladığında saniyeler içinde müdahale ederek, yerleşim yerlerini hedef alan füzeleri havada imha etmeye çalışır. Bugüne kadar binlerce roketi imha eden sistem, özellikle Hamas ve Hizbullah gibi gruplardan gelen saldırılara karşı etkili oldu.
DEMİR KUBBE NASIL ÇALIŞIYOR?
Rafael Advanced Defense Systems tarafından çalışmalarına 2007'de başlanan Demir Kubbe'nin ilk testleri Temmuz 2008'de ve son testi Temmuz 2010'da yapıldı. Sistem, Mart 2011'de de teslim edilerek 7 Nisan 2011'de Gazze'den gelen bir Grad füzesinin önlenmesiyle operasyonel hale geldi.Savunma doktrininin önemli bir parçasını ve ilk hattını oluşturan İsrail füze savunma mimarisinin temel amacını, füze atım kapasitesinin tahrip edilmesi ve füzelerin havada imhası için erken uyarı, tespit ve aktif savunma sağlanması oluşturuyor.Bu bağlamda İsrail, dışardan gelebilecek füze ve roket tehditlerine karşı katmanlı hava savunma sistemi geliştirmeye devam ediyor. İsrail'in Hava Savunma Sistemi mimarisi, Demir Kubbe (4-70 kilometre), Davut Sapanı (40-300 kilometre), Arrow 2 (500 kilometre) ve Arrow 3 (2 bin 400 kilometre) olmak üzere 4 katmana ayrılıyor.
İRAN FÜZELERİ NASIL DEMİR KUBBE'Yİ AŞABİLDİ?
Özellikle farklı alanlardan eş zamanlı seri füze veya roket atışlarıyla sistemin doyuma ulaşması halinde, Demir Kubbe kalkanı yetersiz kalabiliyor.Ayrıca saldırıyı yapanların silah ve mühimmat konusunda envanterini genişletmesiyle de İsrail'i hedef alan mühimmatın tespit ve imhası için etkin biçimde çalışması zor hale geliyor. Analistler, aynı anda onlarca roket atılması halinde Demir Kubbe'nin de bir noktada bazılarını imha etmekte yetersiz kaldığının görüldüğünü söylüyor.
Demir Kubbe'nin etkinliğiyle ilgili araştırmalar yapan Kanada'daki Brock Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Michael Armstrong, 2019'da bu konuyla ilgili yazdığı bir makalede, "1 saatte 117 roket atıldığı görülüyor. Tüm bunların hepsi aynı anda atıldığında tamamını durdurmak imkansız. Ancak bir saatlik zaman dilimine yayılarak fırlatıldıklarında bunlar çok daha kolay imha edilebiliyor" dedi.Jerusalem Post gazetesinde konuyla ilgili yayımlanan bir makalede, 2014'te çatışmalar sırasında Hamas'ın 50 gün içerisinde yaklaşık 4 bin roket attığını ve bu roketler zamana yayıldığı için Demir Kubbe tarafından rahatlıkla imha edildiği belirtildi.
İSRAİL HAVA SAVUNMASI YİNE DE ETKİLİ Mİ?
Her ne kadar sistemin bazı zayıflıkları ortaya çıksa da, uzmanlara göre Demir Kubbe ve diğer hava savunma katmanları hala dünyadaki en gelişmiş sistemlerden biri olarak kabul ediliyor. Ancak yeni tehdit türleri ve yoğun saldırılar karşısında bu sistemlerin güncellenmesi ve güçlendirilmesi gerekliliği açıkça görülüyor.
İsrail’in hava savunma sistemi sadece Demir Kubbe’den mi oluşur?
İsrail'in diğer hava savunma sistemleri de uçak, insansız hava aracı ve uzun menzilli füzeler gibi orta ve uzun menzilli tehditlere karşı geliştirdiği Davut'un Sapanı, atmosferin en üst katmanlarına kadar ulaşan Ok 2 ve atmosfer dışına çıkabilen Ok 3 olarak sıralanıyor.