Başta Türkiye de olmak üzere ABD, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler’in tepki gösterdiği Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde yaşananlar ile ilgili sıcak bir gelişme yaşandı. Son 2 yıldır Çin hükümetinin bölgede yaşayan Müslüman ve Uygur Türküne baskı yapması ile ilgili olarak hazırlanan bir rapor, yaşananların boyutunu ortaya koyuyor.
New York merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü, Çin hükümetinin bölgede yaşayanları yakından takip ettiğini ve mahremiyet sınırlarını aşan bir şekilde raporlama yaptıklarını ortaya çıkardı. Sivil toplum kuruluşu tarafından hazırlanan raporda Çin hükümeti, bölgede yaşayanlar ile kapsamlı bir veri tabanı oluşturuyor. Bölgede yaşayanların hangi telefon uygulamasını kullandığından dini alışkanlıklarına ve hatta elektrik ve benzin kullanım oranlarına kadar her şeyi takip ettiğinin belirtildiği raporda kan donduran detaylar ortaya çıktı.
BENZİN BİLE ÖLÇÜLÜYOR
Çin hükümetinin kullandığı bir uygulamaya erişim sağlayan İnsan Hakları İzleme Örgütü, elde edilen verilerin Entegre Operasyon Platformu adı verilen bir veri tabanına aktarıldığını duyurdu. Bu veri tabanında bölgede yaşayanların konumlarının ve hatta kaldıkları otellerin bile bilindiği aktarıldı. Uygur Türklerinin cep telefonları aracılığıyla takip edildiği ve kimlik kartları ile birlikte araçlarında GPS cihazlarının da izlendiği belirtildi. Yakın zamanda hükümet tarafından getirilen kararlar doğrultusunda araçlara GPS sistemi takılması zorunluk haline gelmişti.
Raporda, bir Uygur Türkünün telefonunun ne kadar süre kapalı kaldığı ya da otomobil sahibinin bir benzincide ne kadar benzin aldığı gibi verilerin kullanıldığı aktarıldı. Raporu hazırlayanMaya Wang, “Sincan modeli Çin’in geri kalanı için bir deneme alanı olabilir. Elde edilen verilerle bir ‘polis bulutu’ oluşturulabilir. Fakat bu sadece Sincan ile ilgili bir olay değil. Bu hepimizin başına gelebilir ve bir uyanma çağrısı aslında” dedi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün incelediği Çin devletinin uygulamasının China Electronics Technology Group adı altında hükümetle bağlantılı bir şirket olduğu açıklandı.
(Sözcü)
