Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Gazikültür A.Ş., 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde Gaziantepli hayır sahibi kadınlarla ilgili kitap yayımlandı.
Doç. Dr. İsmail Kıvrım tarafından hazırlanan Osmanlı Döneminde Ayntâb’da Sâlihât-ı Nisvan (Hayır Sahibi Kadınlar) adlı kitabı yayımladı. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Gazikültür A.Ş. Genel Müdürü Prof. Dr. Halil İbrahim Yakar, insanlar arasında yardımlaşma ve dayanışma anlayışı yatan vakıf, müessesesi dinî, sosyal, ekonomik, hukukî ve kültürel yönleriyle insan hayatına etkisi sebebiyle farklı adlarla bile olsa geçmişten günümüze varlığını sürdürdüğünü söyledi.
Bizim dinimiz ve medeniyetimizin hayır yapmakta yarışmayı düstur edinerek kişilerin Allah rızasını kazanmak için toplum yararına işler yapmayı teşvik ettiğini belirten Yakar, “Türk-İslâm hayırseverliğinin bir ifadesi demek olan vakıflar, sadece erkekler tarafından değil, birçok kadın tarafından da kurulmuştur. Nitekim Türk kadınının kendini toplum içerisinde sosyal ve iktisadi anlamda ne derece gösterebildiğini, haklarını ne kadar kullanabildiğini kurduğu vakıflar sayesinde göstermiştir” dedi.
Osmanlı Devleti döneminde hayır yapma işi bir gelenek, görenek halini aldığını ifade eden Yakar, “Büyük tesisler yapmaya güçleri yetmeyen kadınlar, bütün bir toplum tarafından benimsenmiş olan hayır müesseselerine katılmaktan geri kalmışlardır. Nitekim pek çok kadın, geliri azalmış bir vakıf tesisine ufak da olsa bir gelir kaynağı sağlamak için evlerini, bahçelerini, tarla ve eşyası gibi menkul ve gayri menkul varlıklarını vakfetmişlerdir.
Nitekim Osmanlı şehirlerinde olduğu gibi hayır yapma geleneği, erkek ve kadınlar arasında Ayntâb’ta da yaygın olduğu görülmektedir. 16. yüzyılda Osmanlı topraklarına katılan Ayıntâb, kısa süre içinde gözde iktisadî merkezlerden biri haline gelmiştir. Ayrıca şehirde vakıflar yoluyla birçok medrese, kütüphane, han, hamam, cami ve bedesten gibi topluma faydalı tesisler yapılarak şehrin sosyal yönden gelişmesini sağlamıştır” ifadelerini kullandı.
Yakar kitap ile ilgili şu bilgileri verdi: “Bu çalışmada Osmanlı döneminde Ayntâb’ta sosyal ve kültürel hizmetlere katkıda bulunmak amacıyla bireysel tasarruflarıyla vakıf kurmuş olan kadınlar ve vakıfları ile ilgili hususlar üzerinde durulmuştur. Nitekim hayır sahibi pek çok kadın, ev, dükkân, bostan, ham, hamam ve değirmen hisselerini, ev eşyalarını vakfederek, şehirde bulunan cami ve mescitlerin aydınlatılmasına tamirlerine ve görevlilerinin maaşlarının verilmesine katkıda bulunmuşlardır. Ayrıca hayır sahibi kadınların büyük bir çoğunluğu muharrem ayında aşure çorbası pişirilmesini veyahut belirledikleri diğer zamanlarda yemekler yapılarak fakirlere, miskinlere ve o mahalde oturan komşularına yedirilmesini, Kurban Bayramı öncesi kurbanlık alınarak arife günü kesilip fakir olanların bayrama buruk girmemelerini sağlamışlardır.
KİTAP SATIŞA SUNULDU
Çalışma giriş ve dört bölüden meydana gelmiştir. Girişte vakfın tanımı ve fonksiyonları belirtildikten sonra kaynaklar hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde, Ayntâb’ın tarihi, idari taksimatı, ekonomik durum ve kadınların durumu anlatılmıştır. İkinci bölümde, kadınların kurduğu vakıfların, kuruluş şekilleri, kendilerinin ve babalarının unvanları, isimleri, ikamet ettikleri mahalle ve köyler ile vakfettikleri menkul ve gayri menkullerle vakıfların yönetimi belirtilmiştir. Üçüncü bölümde ise, yine hayır sahibi kadınların kurdukları vakıf çeşitleri belirtilirken, dördüncü bölümde tespit edilen vakfiyelerin belli bir şablon içerisinde özetleri verilmiştir.”
Kitapta Osmanlı döneminde Antep’te vakıf kurmuş 213 hayır sahibi kadından ahsedilmiş.
Osmanlı döneminde Ayntâb’da Sâlihât-ı Nisvan (Hayır Sahibi Kadınlar) adlı 352 sayfalık kitap Gazikültür A.Ş.’nin 14. yayını olarak okuyucuyla buluştu. Kitap, Zeugma Müzesi ile Arkeoloji Müzesi mağazalarında ve Türkiye genelinde satışa sunuldu.
