Kasım ayının sona ermesi ve yılın son ayının başlamasıyla yalnızca Türkiye’de değil, dünyanın dört bir yanında yeni yıl heyecanı başladı. Tüm dünya 2024’ü geride bırakmaya hazırlanırken vitrinler süslendi, yeni yıl koleksiyonları raflarda yerini aldı, yılbaşı eğlenceleri veya yeni yıl tatilleri planlandı. Bu tatlı telaşı küresel çapta incelemek isteyen online İngilizce kursu Preply, dünya çapında yeni yıl kutlama ritüellerini incelediği ve yılbaşı kutlama geleneklerini araştırdığı yeni dosyasını internet sitesinde paylaştı.
4 bini aşkın yıldır yeni yıl kutlanıyor
“Yeni yıl kutlamanın tarihi” başlıklı bir bölüme de yer verilen incelemede, Brittanica ansiklopedisine göre yeni yıl kutlamalarının bilinen en eski kaydının, milattan önce 2000’e, Mezopotamya bölgesine dayandığı belirtildi. Zamanla yaygınlaşan Gregoryan takvimle yılbaşının da 1 Ocak olarak kabul gördüğünü dile getiren Preply uzmanları, incelemede İngilizce “New Year’s Revolution” olarak bilinen yeni yıl hedeflerine de bir bölüm ayırdı. ABD merkezli Pew Research’ün yaptığı bir araştırmaya yer verilen incelemede, özellikle 18-29 yaş grubundaki genç yetişkinlerin neredeyse yarısının (%49), yeni yıl kararı almaya veya yeni yıl hedefi belirlemeye daha yatkın olduğu görüldü. 50 yaş ve üzeri yetişkinlerin yeni yıl için bir karar alma oranının ise beşte bire kadar gerilediği ortaya kondu. 2025 için örnek yeni yıl kararlarına da yer verilen inceleme, Eşgüdümlü Evrensel Zaman olarak bilinen UTC zaman dilimine göre yeni yıla giren ilk ve son ülkeleri sırasıyla Kiribati ve Baker ve Howland adası olarak sıraladı.
10 kişiden yaklaşık 9’u yeni yıl hedeflerine sadık
Araştırma referanslarıyla desteklenen ve zenginleştirilen incelemede, yeni yıl kararı alanların çoğunluğunun sağlık, egzersiz veya diyet gibi hedeflere odaklandığı belirtildi. Katılımcıların %61’i finansal konuları yeni yıl dilekleri arasında ilk sıralara koyarken, %57’lik bir kesim kişisel ilişkilerini yeni yıl hedefleri arasında önceliklendiriyor. Öte yandan %55’lik bir kesim yabancı dil öğrenme gibi yeni bir hobi edinme kararı alırken, katılımcıların yarısına yakınının öncelikleri arasında iş ve kariyer olduğu da görüldü.
Araştırma, bir sonraki yıla bir aydan daha az bir süre kaldığında tekrar yöneltilen sorular ışığında, katılımcıların %87’sinin en azından belirledikleri bazı yeni yıl hedeflerine bağlılıklarını sürdürdüklerini ortaya koydu. %13’lük bir kesim ise hiçbir hedefini gerçekleştiremediğini beyan etti.
Yeni yıl kutlama ritüellerinde kültürel izler öne çıkıyor
Dünyanın dört bir yanından 50 binden fazla nitelikli dil öğretmenini bir araya getiren online yabancı dil öğrenme platformu Preply uzmanları tarafından inceleme, İstanbul sokaklarında da rastlanan kokinalardan Times Meydanı’nda yukarıdan aşağı top bırakılma geleneğine, İspanya’daki 12 üzüm yeme geleneğinden Japonya’da 108 kere çan çalma ritüeline, Yunanistan’da kapıya soğan asma ritüelinden Filipinler’de 12 yuvarlak meyve bulma geleneğine, okurları yeni yıl odağında bir dünya turuna çıkardı. Araştırma yazarları, din, kültür, dil gibi topluluk olmanın temel taşları arasında sayılan unsurların yeni yıl kutlama geleneklerini de etkilediğine dikkat çekti. Yeni yıl kutlamanın birlik olmakla, aidiyet hissiyle ilişkilendiğine değinen yazarlar, yeni bir yılın insanları olumlu anlamda değişmek için doğal bir motivasyon görevi gördüğünü de hatırlattı. İnceleme, İngilizce yeni yıl kutlama mesajlarının örneklenmesiyle son buldu.