Teşhisi ve tedavisi en zor kanser türlerinden biri olarak kabul edilen pankreas kanseri, yaşamı tehdit eden kanser nedenleri arasında dördüncü sırada yer alıyor. Hastalığın ortaya çıkmasına neden olarak ileri yaş olsa da obezite, sigara kullanımı ve genetik faktörlere bağlı olarak gençlerde de görülebiliyor. Pankreas kanserinin diyabet ile yakın bir ilişkisi var. Diyabet bazen pankreas kanserinin ilk belirtisi olabiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Alihan Gürkan, pankreas kanseri ve cerrahisi hakkında bilgi verdi.
Ailesel geçiş ve genetik faktörlere dikkat!
Sigara kullanımı ve obezite, her tümörün oluşumunda olduğu gibi pankreas kanserinin ortaya çıkmasında da önemli rol oynar. Pankreas kanseri ile şeker hastalığı ilişkisi göz ardı edilmemelidir. Diyabet hastalığı ortaya çıktıktan sonra pankreasta hastalık gelişimi daha riskli hale gelmekte, pankreas kanseri diyabet ile belirti verebilmektedir. Bazı genetik faktörler de pankreas kanserinde etkindir ve ailesel geçiş söz konusudur. Bu açıdan aile fertlerinde pankreas kanseri olan kişilerin genellikle daha sık aralıklarla takip edilmesi gerekir. Bazı kanser türleri de pankreas kanserine eşlik edebilir ve pankreas kanserinin oluşumunu tetikleyebilir. Ailesinde kanser öyküsü olan kişilerin bu açından da değerlendirilmesi önemlidir.
Pankreas kanserinin nedenlerini önemseyin!
Yüzde 30 oranında sigara kullanımı
İleri yaş
Daha çok protein ağırlıklı, meyve ve sebzeden yoksun beslenmek
Obezite
Petrol ve kimyasal maddelere maruz kalmak
Uzun süre tedavi edilmeyen kronik pankreas iltihabı
Diyabet
Mide hastalığı ile karıştırılıyor
Pankreas kanseri, erken evrede genellikle belirti vermeyen ve ilerlediğinde faklı şikayetlerle kendini gösteren bir hastalıktır. Özellikle sırta vuran ağrı, idrar ve deri renginin sararması ile sarılık gelişimi, tümör çok ilerlediğinde açığa çıkar. Pankreasın bulunduğu yer nedeniyle şikayetler de farklı hastalıklar ile benzerlik gösterebilir. Midenin arkasında yer alan bir organ olduğu için ağrı şikayeti, yine midenin arkasında gelişir ve pankreasta var olan bir sorunun da göz ardı edilmesine yol açar. Mide ağrısı şikayeti, asit salgısının azaltılmasına yönelik bir takım tedaviler ile giderilmeye çalışıldığında, pankreas kanseri tanının gecikmesine neden olabilir.
Bu 8 belirtiye dikkat!
1.Yemek sonrası ya da yatay pozisyona geçince artan karın ağrısı
2.Gaz sancıları, şişkinlik
3.Kusma ve iştah kaybı
4.Koyu renkli ya da kanlı idrar
5.Genel halsizlik
6.Karaciğer ve safra kesesinde büyüme
7.Kaşıntı
8.Varis
Endoskopik ultaronografi ile teşhis
Tanı için iyi bir ultrason ile pankreastaki kitle görülebilmektedir. Bunun dışında tomografi, pet-CT ve en önemlisi endoskopik ultrasonografi, özellikle kitlelerin yeri ve lokalizasyonunu tespit etmede çok başarılıdır. Modern yöntemlere rağmen henüz etkili bir ilaç tedavisi geliştirilemeyen pankreas kanserine ancak cerrahi yöntemler ile müdahale edilebilmektedir. Cerrahide, tümörün olduğu yere yönelik pankreasın kısaltılıp çıkarılması, pankreasın baş kısmındaysa oldukça kompleks bir ameliyat olan whipple ameliyatına başvurulması söz konusudur.
Ameliyatlarda hasta konforu ön planda
Açık ve kapalı cerrahi pankreas tümörünün her türünde uygulanabilir. Gövde ve kuyruk tümörlerinde rutin olarak laparoskopik cerrahi yapılabilir. Pankreas başı tümörlerinde laparaskopik cerrahi için deneyim mutlaka gereklidir çünkü oldukça zor bir cerrahidir. Özellikle etrafta büyük damarların bulunması, tümörün bunlarla olan ilişkisi cerrahiyi zorlaştırır. Özellikle ilerleyen dönemlerde tümörün büyüyerek onikiparmak bağırsağını ve safra yollarını tıkamasıyla ortaya çıkacak sarılık, bulantı ve kusma şikayetlerinin giderilmesi adına ameliyatın önemi büyüktür.
Her hastanın cerrahi şansı olabilir
Pankreas başı, onikiparmak bağırsağı ve safra yollarının pankreas başına yakın bölümlerinde oluşan tümörleri ayırmak, bu üç organ birbirine yapışık olduğu için pek mümkün olmamaktadır. Söz konusu organlarda meydana gelen tümörlerde bölgeyi komple temizlemek için çok daha etkin olan "whipple yöntemi"ne başvurulmaktadır. Tümörü pankreasın içerisinde olan, yayılmamış durumda olan hastalar için uygundur. Ama günümüzde artık karaciğerin arkasındaki toplardamara atlamış tümörlerde de bu ameliyat yapılabilmektedir.