Güneydoğu Anadolu’nun ilk çeyrekteki 3 milyar dolarlık toplam ihracatı içinde yüzde 8’lik payla, Gaziantep’in ardından ikinci sırada gelen Mardin’in ilk 3 aydaki toplam ihracatı 250,6 milyon dolar oldu.
Bölgenin ihracat lideri olan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektöründe ise Mardin'in ihracatı geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 2,2 artışla 113 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu veri, Mardin’in toplam ihracatı içinde yüzde 45’e karşılık geldi. En önemli istihdam ve geçim kaynaklarından biri tarım ve tarıma dayalı sanayi olarak öne çıkan Mardin, bu alandaki üretim gücü sayesinde yalnızca bölge ihracatına değil, ülke genelindeki hububat ihracatına da katkı sunmaya devam etti. Mardin’den gerçekleştirilen hububat ihracatı içinde 64,2 milyon dolarla değirmencilik ürünleri ilk sırada yer aldı. 3 aylık süreçte ihraç edilen hububat 30,5 milyon dolar, pastacılık ürünleri 9,8 milyon dolar, bitkisel yağlar 5,2 milyon dolar, bakliyat 1,6 milyon dolar oldu. Mardin'in hububat sektörü ihracatında ilk sırada gelen Irak'a 96 milyon dolar düzeyinde ihracat yapılan bu dönemde, 10,3 milyon dolar ihracatla Suriye ikinci sırada, 1,2 milyon dolar ile Mısır üçüncü sırada geldi.
“Dış ticaretin yüzde 75’ten fazlası Irak’a”
Yaklaşık 1 milyonluk nüfusa sahip Mardin ekonomisi için Irak’la ticaretin önemine dikkat çeken Güneydoğu Anadolu Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu şu değerlendirmede bulundu:
“Dış ticaretinin yüzde 75’inden fazlasını Irak ile gerçekleştiren Mardin’in, yılın ilk çeyreğinde bu ülkeye yaptığı hububat ihracatı 96 milyon dolara, toplam ihracatı ise 190 milyon dolara ulaştı. En fazla ihracat, değirmencilik ürün grubunda; başta buğday unu olmak üzere mısır, çavdar ve arpa unları ile makarna, irmik ve kepek gibi yan ürünlerde yoğunlaştı. Sanayi ve ihracatta sektör ürünlerimizin öne çıktığı Mardin’de, özellikle de Kızıltepe özelinde Irak pazarında yaşanan sorunlar yalnızca ticari değil, sosyolojik ve demografik açıdan da kritik etkiler yaratıyor. İhracatın sürdürülebilirliği açısından ürün kalitesinin yanı sıra, ikili ilişkilerin ve ticari bağlantıların kuvvetli tutulması da büyük önem taşıyor. Bu amaçla geçtiğimiz yıl, yurt içi ve yurt dışı temasları kapsayan üç günlük yoğun bir programla Irak’a bir ziyaret gerçekleştirdik. Programın ana hedefi, Irak’ın uygulamaya başladığı gümrük vergileri ile sınır kapılarındaki yapısal ve operasyonel sorunları çözüme kavuşturmaktı. Bölge sanayicilerimizin taleplerini ve beklentilerini muhataplarımızla detaylı şekilde paylaşıp, çözüm önerilerini değerlendirdik. Özellikle ithalat yasakları ve Irak’tan ihracat bedellerinin transferinde yaşanan aksaklıklara dikkat çektik. Bu sorunların çözümü için yurt içinde de ilgili kamu yöneticilerimizle sürekli istişare halindeyiz.”
“Pazar çeşitliliği riskleri azaltır”
Mardin için önemli bir ticaret kapısı olsa da Irak’ta son yıllarda kronikleşen yapısal sorunların ihracatçıların farklı pazarlara yönelmesini gerekli kıldığını belirten Kadooğlu şunları ifade etti:
“Tek bir pazara odaklı ticaret anlayışı yerine, pazar çeşitliliğini esas alan bir yaklaşımın hem riskleri azaltacağına hem de ihracatçılarımızın rekabet gücünü artıracağına inanıyoruz. Bu çerçevede GAİB olarak son dönemde yoğun biçimde sürdürdüğümüz alım ve ticaret heyetleri, firmalarımıza yeni bağlantılar kurma ve alternatif pazarlara açılma fırsatı sunuyor. Bu etkinliklere Mardinli firmaların aktif katılımının, şehrin üretim ve ihracat potansiyelini uluslararası alanda daha görünür kılacağını düşünüyoruz.”
“Suriye için yıl sonu hedefi 50 milyon dolarlık hububat ihracatı”
Irak’taki ithalat yasaklarının ve tahsilat sorunlarının çözümü için gösterdikleri gayreti, Suriye pazarındaki sıkıntıların çözümü için de gösterdiklerini ve sürekli sahada olduklarını belirten Kadooğlu şunları ifade etti:
“Özellikle 2025’in ilk 3 ayında Mardin’in Suriye’ye gerçekleştirdiği hububat ihracatında dikkat çekici bir artış yaşandı. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 298 oranında artan bu ihracat, 10,3 milyon dolar seviyesine ulaştı. Yıl sonuna kadar bu rakamın 50 milyon dolara çıkmasını öngörüyoruz. Bu artış, bölge ihracatçılarının doğru strateji ve güçlü koordinasyonla nasıl hızlı bir ivme yakalayabildiğinin en güzel örneklerinden biri.”
“Mardin bulgurunu dünyaya tanıtıyoruz”
Mardin durum buğdayının anavatanı olduğu için, şehirde makarna ve bulgur üretimine yönelik önemli yatırımlar bulunduğuna dikkat çeken Kadooğlu sözlerini şöyle tamamladı:
“Mardin’de, ileri teknolojiyle donatılmış gıda sanayii tesislerinin sayısı artıyor. Bölge olarak, özellikle coğrafi tescil belgesine sahip bulgurumuzun kalitesiyle gurur duyuyoruz. Diğer bulgurlardan farklı olarak, piştiğinde kehribar sarısı bir renk alan Mardin bulgurunun dünya gastronomisinde özel bir yere sahip olması gerektiğini düşünüyoruz. AHBİB–GAİB iş birliğiyle yürüttüğümüz Turquality projesi kapsamında geçen yıl Rusya’da başlattığımız tanıtım kampanyası devam ediyor. Proje kapsamında Mardin’de gerçekleştirdiğimiz Hasat Yolu çekiminin, bu kalitenin daha çok kişi tarafından tanınmasına katkı sağlayacağına inanıyoruz.”