Güneydoğu Anadolu’nun en fazla ihracat gerçekleştiren sektörü hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri alanında bölgenin 9 aylık ihracatı 2,5 milyar dolar oldu. Türkiye’nin toplam 720 milyon dolarlık makarna ihracatının yüzde 64,4’ü, 678 milyon dolarlık ayçiçek yağı ihracatının yüzde 55,8’i Güneydoğu’dan yapıldı. Sektörel ihracatı miktar bazında yüzde 15,5 azalarak 3,3 milyon ton olan bölge, ihracat birim fiyatlarındaki yüzde 13,1’lik artış sayesinde değer bazında geçen seneye yaklaştı. İhracatın yüzde 2,5 arttığı Irak’ın bölgedeki payı bu dönemde yüzde 33,9’a ulaştı.
“Ayçiçek yağı ihracatında ton başına fiyat 1.270 dolar”
Miktar bazındaki ihracat düşüşünün, ithalat kısıtlaması bulunan buğdaydan kaynaklı un ihracatındaki gerilemeye bağlı olduğunu belirten Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, en büyük ihracat kalemlerinden ayçiçek yağı ile ilgili şu değerlendirmelerde bulundu:
“Dünyanın en fazla rafine ayçiçek yağı ihraç eden ülkesi olarak, son dönemde uluslararası piyasalardaki fiyat gerilemesinden olumsuz etkilendik. Küresel iklim koşullarına bağlı olarak tarımsal üretimde ortaya çıkan sorunların neticesinde ayçiçek tohumu ve ham yağ fiyatlarında artışlar olması, bu maliyetlerin de ayçiçek yağı ihracat fiyatlarımıza yansıması kaçınılmazdı. Yılın ilk döneminde ton başına 1.180 dolar seviyelerinde seyreden ihracat birim fiyatlarımız üçüncü çeyrekte yüzde 7’ye yakın yükselişle 1.270 dolar seviyelerine geldi. Geçtiğimiz yıl bu dönemlerde ortalama fiyatların 1.400 doların üzerine olduğu düşünülürse, bu seviyeler henüz istenen kârlılığı sağlamıyor. Yurt içinde hammadde fiyatlarının yükseldiği bu dönemde rafine yağ ihracatçısı firmalarımız, 2024’ü iyisiyle kötüsüyle geride bırakmaya hazır olarak; yıl başı itibarıyla verilecek tarife kontenjanı kapsamındaki ithalat iznini bekliyor.”
“Ayçiçek yağı ihracatımız miktar bazında yüzde 21 arttı”
Türkiye’nin toplam ayçiçek yağı ihracatının ilk 9 ayda geçen yıla göre yüzde 7,5 kadar gerilerken, Güneydoğu Anadolu’da yüzde 4’e yakın yükseldiğine dikkat çeken Kadooğlu şunları söyledi:
“Geçen yıl bu dönemlerde Türkiye’nin toplam ayçiçek yağı ihracatında bölgemizin payı yüzde 49,7 seviyelerindeydi. Bu yıl 378,9 milyon dolar ihracatla ülke genelindeki payımızın yüzde 55’i aşması, ayçiçek yağı dış ticaretinde artan ağırlığımızın bir göstergesi. Özellikle Orta Doğu ve Afrika pazarlarındaki bitkisel yağ talebi, bize yeni pazar imkanları tanıyor. Bu bölgelerdeki ticari hacmimiz yeni bağlantılarla sürekli genişliyor. Bu yıl ayçiçek yağı ihracatımızın miktar bazında yüzde 21 oranında arttığı düşünülürse, fiyatların geçmiş dönem seviyelerine doğru yaklaşmasının dış ticaret gelirlerimiz açısından getirdiği fırsatlar daha net anlaşılıyor.”