Genel grevin ne anlama geldiği ve yasal olup olmadığı yurttaşlar tarafından araştırılıyor. Peki, genel grev nedir? Genel grev yasal mı? Genel grev unsurları nelerdir? İşte ayrıntılar...
GENEL GREV NEDİR?
Genel grev, belirli bir sektördeki veya tüm iş kollarındaki çalışanların topluca iş bırakması anlamına gelir. Genellikle hükümet politikalarına, ekonomik koşullara veya işçi haklarıyla ilgili düzenlemelere karşı baskı oluşturmak amacıyla yapılır.
Genel grev, bir şehir, bölge ya da ülkede, nitelik veya nicelik olarak önem taşıyan bir topluluk tarafından yapılan bir hak arama etkinliğidir. Genel grevlerin, siyasi, ekonomik veya bunların her ikisini birden içeren hedefleri olabilir. Bir genel grevin, kendi akış hızını kazanması veya katılanların ya da destekleyenlerin sempatileriyle gelişmesi olasıdır.
İşyerlerindeki çalışanların çoğunluk oluşturan kısmının ya da hayati önem taşıyan üretim araçlarını kontrol altında tutanların bir genel greve katılışı ve değişik toplulukların tümünü içermesi, genel grevin karakteristik bir özelliğidir. Sanayide bazı genel grevler dönemsel olarak belirli sektörlerde uygulanmıştır.
GENEL GREV YASAL MI?
Genel grev dünyada kimi ülkelerde serbest kimi ülkelerde yasaktır. Türkiye'de ise kanunlar çerçevesinde ancak toplu menfaat uyuşmazlıkları neticesinde taraflar arasında anlaşma sağlanamazsa greve gidilebilir, fakat genel grev, dayanışma grevi, siyasi grev vb. yasaktır. Ayrıca belirli yerlerde grevin her türlüsü yasaktır.
Türkiye’de genel grev doğrudan yasalarla düzenlenmemiştir ve toplu iş sözleşmesine dayanmayan grevler yasadışıdır.
Türk hukukunda genel grev yasağı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 54. maddesinin 7. fıkrasında düzenlenmişken 2010 yılında yapılan Anayasa değişiklikleri ile söz konusu hüküm yürürlükten kaldırılmıştır.
Ancak, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), bazı durumlarda işçilerin demokratik haklarını kullanabilmesi gerektiğini belirterek, genel grevin tamamen yasaklanamayacağını vurgulamıştır. Buna rağmen, fiili olarak genel grev yapan sendikalar ve işçiler, hukuki yaptırımlarla karşılaşabilir.
GENEL GREV UNSURLARI NELERDİR?
Genel grev, tüm iş kollarını veya geniş bir işçi kitlesini kapsayan toplumsal ve ekonomik etkileri büyük bir grev türüdür. Genel grevin temel unsurları şunlardır:
1. Kapsam
Genel grev, sadece belirli bir iş kolu veya işletme ile sınırlı değildir.
Birçok sektör ve meslek grubunu kapsayabilir.
2. Amaç
Çalışma koşullarının iyileştirilmesi,
Hükümet politikalarına karşı tepki gösterme,
Ekonomik ve sosyal hakların korunması gibi geniş kapsamlı talepleri içerir.
3. Katılım
İşçiler bireysel veya sendikalar aracılığıyla katılabilir.
Sadece özel sektör değil, bazen kamu çalışanları da genel greve katılabilir.
4. Yöntem
İş bırakma (en yaygın yöntem),
Gösteriler ve yürüyüşler,
Kamu hizmetlerini yavaşlatma gibi çeşitli eylemlerle gerçekleştirilebilir.
5. Hukuki Durum
Türkiye’de genel grev doğrudan yasal bir hak olarak tanımlanmaz.
Toplu iş sözleşmesi sürecine dayanmayan grevler yasadışı kabul edilir.
Ancak, sendikalar ve işçiler bu tür grevleri "demokratik hak" kapsamında değerlendirebilir.
6. Etkileri
Ekonomik dengeleri etkileyebilir,
Hükümetler ve işverenler üzerinde baskı oluşturabilir,
İşçilerin haklarında iyileştirmeler sağlanmasına yol açabilir.