Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Donald Trump arasındaki görüşme başladı. Basına açık görüşmede ise son derece önemli açıklamalar yapıldı. İkili, Türkiye üzerindeki yaptırımlara, Suriye ve Gazze'deki duruma, F-35 ve F-16 projelerine değindi.
Dünyanın gözü Washington D.C.'ye çevrildi, ABD Başkanı Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki görüşme başladı.
Karşılama alayı bayraklarıyla yerlerini alırken gazetecilerin heyecanla kameralarını hazırladı. ABD Başkan Trump ise Erdoğan'ı karşılamak üzere kapıya çıktı. İkili kısa bir selamlaşmanın ardından içeriye geçti.
Bir gazetecinin sorusu ise son derece dikkat çekici oldu. Gazeteci, Trump'a Erdoğan'la el sıkışırken, "Sayın Başkan, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın F-35 almasına izin verecek misiniz?" diye sordu.
Trump ise, "Şimdi göreceğiz" diye yanıt verdi. İkili basınla birlikte konuşmak üzere misafir odasına oturdu.
BASINA AÇIK GÖRÜŞMEDE NELER KONUŞULDU?
Rahip Branson olayını hatırlatarak görüşmeye başlayan Trump, Erdoğan'ın elini sıktı ve sözü Erdoğan'a bıraktı.
Erdoğan ise 'Trump'la birlikte ABD Türkiye ilişkilerinde farklı bir dönem yaşıyoruz. F-16, F-35 ve Halk Bankası ile ilişkiler konusunu görüşmeyi umuyoruz. Heybeliada okulu konusunda ise gereğini yapmaya hazırız" dedi.
Trump, "Türkiye'yle harika bir ilişkimiz var, son derece iyi ürünler yapıyorlar" diye konuştu. CNN Türk muhabirinin S-400'ler ve Türkiye'nin F-35 projesine yeniden dahil edilmesi konusunda sorduğu bir soru hakkında ise Trump, "Erdoğan'ın bazı şeyler istediğini biliyorum. Bence istediklerini alacak" dedi.
Erdoğan da "Orta Doğu'daki sorunları çözmek için beraber çalışmaya hazırız" diye konuştu. Trump ise "Evet, Erdoğan'ın bölgede çok nüfuzu var. Bu esnada Türkiye'ye yaptırımların kaldırılmasını da konuşacağız" diye konuştu.
Trump ise, "Normalde fikirleri olan insanları sevmem, ama onu severim. Erdoğan sert bir adam, son derece fikirli de biri ama onu seviyorum. Umarım Rusya'dan petrol almayı bırakacaklar" diyerek devam etti. Rusya'nın Ukrayna'da sürdürdüğü savaşa ve savaşın bitmesi gerektiğine değindi.
Bir gazetecinin "Erdoğan'ın Gazze görüşleri hakkında ne düşünüyorsunuz?" sorusuna ise "Onun bu konudaki görüşlerini bilmiyorum, ama bu konuda iyi bir görüşme yaptık ve durumu çözmeye yakınız" dedi.
Suriye'yle ilgili olarak bir soru soran gazeteci, "Suriye'nin parçalara ayrılma ihtimali var, bu konuya ne diyorsunuz? Erdoğan'ın 'Suriye'nin kaderini elinde tuttuğunu' söylemiştiniz. Ne düşünüyorsunuz?" sorusuna cevap veren Trump ise "Erdoğan 1000 yıldır süren bir savaşı bitirdi. Orası onun vekillerine ait. Biz de yaptırımları kaldırdık. Bugün bu konuda bazı gelişmeler olabilir" dedi.
BASINA KAPALI GÖRÜŞME GÜNDEMİNDE NELER VAR?
New York'ta gerçekleşen Birleşmiş Milletler Genel Kurulu sonrası Beyaz Saray'da buluşan ikilinin basına kapalı görüşmesinin gündemi son derece yoğun.
Erdoğan, Trump'la THY için alınacak Boeing uçakları, F-16 savaş uçağı alımının ve F-35 programına Türkiye'nin olası dönüşünü ve son olarak da ABD ile yapılacak doğal gaz anlaşmasını konuşması bekleniyor.
GAZZE HASSAS NOKTA
Ancak ikilinin görüşmesi esnasında sadece ticaret konuşması beklenmiyor. Türkiye ve ABD için son derece hassas bir konuya dönüşen Gazze'deki katliam, iki lider için de olası bir tartışma noktası olarak kabul ediliyor.
Trump, Filistinli militan örgüt Hamas'ı bir terörist yapı ve yok edilmesi gereken bir düşman olarak görürken, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Hamas'ı bir direniş örgütü olarak tanımlaması dikkat çekiyor.
İsrail'in de Filistin'in tanınmasından dolayı oluşan öfkesi ve Trump'ın kendi deyişiyle "her zaman İsrail'in tarafından olması" bu gerilimi arttırıyor.
Ancak ikili, Katar ve Suudi Arabistan'ın da aralarında olduğu körfez ülkeleriyle birlikte yaptıkları toplantıdan beri Gazze hakkında son derece olumlu açıklamalarda bulunuyor.
Trump ve ekibi, Gazze sorunun "yakın zamanda çözüleceğinin" garantisini veriyor. Erdoğan ise toplantıyı "çok verimli geçti" olarak yorumlamıştı.
GÖRÜŞMENİN İLGİ ODAĞI, F-35 PROJESİ
Reuters'ın haberine göre, ABD ve Türkiye arasındaki ilişkilerde kaydedilen bu olumlu değişim, 2020'de Türkiye'nin Rusya'dan S-400 füze savunma sistemleri satın alması nedeniyle başlatılan ABD yaptırımlarının aşılabileceği yönündeki umutları canlandırdı.
Yaptırımların aşılması Türkiye'nin yaptırımlar öncesinde hem müşterisi hem de üreticisi olduğu Lockheed Martin F-35 savaş uçaklarını satın almasının yolu açılabilir.
Türkiye ile ABD arasındaki ilişkiler hakkında değerlendirmede bulunan eski büyükelçi Timur Söylemez, "ABD Kongresi'nin direnmesi beklense de iki tarafta da siyasi irade olması ve diplomatların bilinen tüm sorunları ele alan bir çerçeve çıkarabilmesine izin verilmesi durumunda, Türkiye'nin F-35'leri satın alması için yeşil ışık ulaşılamaz değil" dedi.
Trump toplantı öncesinde yaptığı açıklamada F-35'lere ilişkin görüşmelerin "olumlu sonuçlanmasını" beklediğini söyledi.
Diğer yandan, Reuters'a konuşan Türk yetkililer alınması söz konusu olan F-16'ların maliyeti konusundaki sorulara cevap vermediler.
SURİYE KONUSUNDA ANLAŞTILAR
Reuters'ın haberi göre ise iki lider arasındaki en büyük anlaşmazlıklardan biri olan Suriye konusu, Ahmet El Şaraa'nın yönetime geçmesiyle büyük oranda çözüldü.
Trump da, Erdoğan da Reuters'a göre Suriye'de merkezi bir yönetimi destekliyor. Trump, Suriye sorunun çözülmesiyle mülteci akımının büyük oranda azalacağı görüşünde.
Bununla birlikte ikilinin planlarının önünde kalan en büyük engel, Suriye'ye karşı son derece şüpheci ve saldırgan bir şekilde yaklaşan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu kalıyor.
Netanyahu, Suriye'yi "bir terörist yönetim" olarak tanımlıyor ve merkezi yönetime karşı direnen Süveyda bölgesindeki Dürzi milislere destek veriyor. Bu durumun görüşmeye yansıması bekleniyor.