Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in, “Vergi kaçıranları tespit etmek için OSB’lerin girişlerine vergi memuru yerleştireceğiz” açıklaması sonrası Türkiye'nin en büyük sanayi şirketleri neredeyse hiç vergi ödemediği ortaya çıktı. Buna göre; şirketler teşvik ve muafiyetlerle yükten kurtulurken, işçiler gelirlerinin yüzde 25-30’unu devlete vergi olarak ödedi.
Uğur Zengin, Evrensel’deki köşe yazısında büyük sanayi şirketlerinin fiilen vergiden muaf hale geldiğini yazdı.
TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK 10 SANAYİ ŞİRKETİNDEN VERGİ TABLOSU: 0, 0.02, 0.28
Zengin, Türkiye’de üretim yapan en büyük 10 sanayi şirketinin 2024 yılı itibarıyla ya çok düşük kurumlar vergisi ödediğini ya da hiç vergi ödemediğini aktardı. Bu şirketler; TÜPRAŞ, Ford Otosan, Star Rafineri (Socar), Toyota, Oyak Renault, Arçelik, Ereğli Demir Çelik, TOFAŞ, İskenderun Demir Çelik ve Hyundai Assan.
Şirketlerin dördü Koç Holding ve uluslararası sermayeye ait. Oyak ve Erdemir’in birer şirketi listede yer alıyor. Kalan firmalar da yabancı sermayeli.
İŞÇİ YILLIK GELİRİNİN YÜZDE 25’İNİ VERGİYE ÖDÜYOR
Zengin, şirketlerle çalışanların ödediği vergi oranlarını kıyaslayarak dikkat çekici bir tablo ortaya koydu. Ortalama 27 bin TL net maaş alan bir işçi üzerinden yaptığı hesapla; brüt gelirin 36 bin TL’ye ulaştığını, bu çalışanın yılda ödediği gelir ve damga vergisi toplamı 81 bin 14 TL olduğunu bildirdi. Bu vergi oranının, işçinin brüt maaşının yüzde 18.7’sine, net maaşının ise yüzde 25’ine denk geldiğini belirtti.
TÜPRAŞ: 810 MİLYAR TL CİRO, YÜZDE 0.28 VERGİ
Uğur Zengin, işçinin ödediği vergi hesaplamasının ardından şirketlerin ödediği vergilere dikkat çekti. Buna göre; 6 bin işçinin çalıştığı TÜPRAŞ’ın 2024 yılı cirosu ise 810.3 milyar TL oldu. Ödediği vergi tutarı ise yalnızca 2.3 milyar TL. Bu, şirketin cirosuna oranla yüzde 0.28’lik bir vergi anlamına geliyor.
Yani TÜPRAŞ, net ücreti 27 bin lira olan sadece 28 bin işçi kadar vergi ödemiş oldu!
“FORD OTOSAN: VERGİ ORANI YÜZDE 0.02”
Türkiye’nin en büyük ikinci sanayi şirketi olan Ford Otosan, 2024’te 595 milyar TL ciro elde etti. Ödediği vergi ise 164 milyon TL. Bu, ciroya oranla yüzde 0.02. Şirket, 26.1 milyar TL’lik ‘ertelenmiş vergi varlığı’ sayesinde de vergiden fiilen muaf oldu.
Aynı yıl, 44 bin TL brüt maaş alan bir Ford Otosan işçisi 12 bin 900 TL vergi ödedi. Yani gelirinin yüzde 29.3’ü.
Bu verilere göre; işçiye uygulanan vergi oranı, şirkete uygulansaydı Ford Otosan’ın 164 milyon TL yerine 174 milyar 335 milyon TL vergi ödemesi gerekiyordu.
“ARÇELİK: HİÇ VERGİ ÖDEMEDİ”
Koç Holding’in bir diğer iştiraki olan Arçelik, 2024 yılında hiç kurumlar vergisi ödemedi. Çünkü teşviklerle tüm yükümlülüklerden muaf tutuldu.
Arçelik’e tanınan ayrıcalıkları şöyle sıralandı:
Gümrük vergisi muafiyetiKDV istisnasıSGK işveren primi teşvikiTÜBİTAK-TEYDEB’den AR-GE desteği101.5 milyon TL’lik AR-GE teşvik primi288.9 milyon TL’lik Turquality marka desteğiVergi, resim ve harç istisnası
En büyük 10 sanayi şirketi içerisinde yer alan Star Rafineri (SOCAR), Toyoto Oyak Renault’un ödediği vergi oranı ise açıklanmadı, Ereğli Demir Çelik hiç vergi ödemedi, TOFAŞ, ise ciroya oranla yüzde 0,12 vergi ödedi. İskenderun Demir Çelik ise ciroya oranla yüzde 0.18 vergi ödedi. Hyundai Assan da ödediği vergiyi oranlarını açıklamayan şirketler arasında yer aldı.