Medical Park Gaziantep Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Mehmet Erkan Altuncu çocuklarda uyku düzeni alıştırmada nasıl bir süreç izlenmesi gerektiği hakkında bilgiler verdi.
Anne babaların çocuk yetiştirirken güçlük yaşadığı konulardan biri çocuğun uyku düzeni ve alışkanlıklarıdır. Pek çok ailede çocuğun odasını ayırmak ve çocuğa kendi başına uyuma alışkanlığı kazandırmak büyük bir mücadeleye dönüşür. Peki, bu konuda doğru olan nedir? Çocukla beraber uyumak mı yoksa odaları ayırmak mı gerekir? Yalnız uyuyamayan çocuğa yaklaşım nasıl olmalıdır? Bu nedenle en sağlıklısı, detaylı bir değerlendirme ve gerektiğinde uzman desteğine başvurmak olacaktır.
Çocuklar neden ebeveyniyle yatmak ister?
Travmatik deneyimler, korkular, önemli yaşamsal deneyimler (kreşe başlamak, eve hırsız girmesi, kardeş doğumu vb.) gibi pek çok faktör çocuğun ebeveyni ile yatma isteğini tetikleyebilir. Anne, bebeğin ihtiyaçları karşısında ne kadar duyarlı ve tutarlıysa, bebeğine ilgi, yakınlık ve sıcaklık duygularını ne ölçüde iyi iletebiliyorsa bebek de kendini bir o kadar değerli, dünyayı ve diğer insanları ise olumlu algılar.
Uyku eğitimi nasıl olmalı, ebeveynler nelere dikkat etmelidir?
Uyku eğitimi sabır, kararlılık, tutarlılık yanında anlayışlı olmayı da gerektirir. Uykuyu bir ceza olarak uygulamak, korkan bir çocuğun duygularını görmezden gelip yalnız uyumasına zorlamak gibi hatalı tutumlar beraberinde yeni problemler de getirir.
Çocuklar ne zaman kendi odalarında yatmaya başlamalılar?
Güncel çalışmalar bebekliğin ilk dönemlerinde bahsettiğimiz artılardan ötürü aynı yatakta değil ama annenin uyuduğu yatağa yakın bir mesafede, bebeğin kendi beşiğinde uyumasının olumlu katkılarını vurgulamaya başlamışlardır. Odaları ayırma zamanı için tam bir görüş birliği bulunmasa da normal şartlarda emzirme dönemi sonlandıktan sonra çocuğun kendi odasına geçirilmesinde pek sakınca görülmemektedir. Bu ayrılma sürecinin en geç 2-3 yaş civarında tamamlanmış olması önerilir. ebeğinize sağlıklı uyku alışkanlığı kazandırmanın en önemli yolunun kendi odasında ve kendi yatağında yatırmak olduğunu söyleyen Dr. Mehmet Erkan Altuncu; “Anne babadan ayrı yatma alışkanlığını kazanabilmiş bir çocuk, ileriki dönemlerinde problemlerle karşılaştıklarında sorunlarıyla baş edebilecek, kendine olan güveni artacak anne baba bağımlılığı olmayacaktır” diyor.
Kendisine güvenmesi için kendi yatağında uyumalı
Çocuğun kendine güven duygusunun gelişiminde ve bireyliğini kazanabilmesi için kendi yatağında uyuma alışkanlığı kazanması en önemli özelliktir. Anne ve babasının yanında uyuma isteği olan ve buna direnen çocuklarda, anne ve babadan ayrılma konusunda ilerleyen dönemlerde önemli sorunlara neden olmaktadır. Özellikle okul çağlarında sık karşılaştığımız problemler, bu durumun sonuçları olarak gösterilebilir. Okul problemleri dışında, cinsel kimliğini bulması konusunda, anne ve baba ile birlikte yatma ihtiyacı en aza indirilmesi gerekmektedir. Bebeğin sağlıklı uyku alışkanlığı kazanabilmesi için ilk olarak uygulanması gereken davranış, bebeğin kendisine ait bir yatağa sahip olmasını sağlayarak başlanmalıdır. Ailenin imkanı varsa ve bulunduğu ortam uygunsa bebek daha dünyaya gelmeden mutlaka ayrı bir oda hazırlanmalıdır. Eğer ki bebeğe bu imkan sağlanamıyorsa; odanın içerisinde bir bölümün çocuk için hazırlanması, gerekli düzenlemelerin yapılması sağlıklı uyku alışkanlığın başlangıcı diyebiliriz. Pek çok aile doğumdan sonra kendi odalarına çocuğun yatabileceği yatak düzeni kurmayı tercih ederler. Kurulan bu düzen oldukça kolaydır ve bir sakıncası bulunmamaktadır. Bebeğin yetişkinin yatağına alınmasının yerine kendine ayrılan yatağında uyuması, hem annenin hem de bebeğin rahat uyumasını sağlar ve bebeğin daha sonraki döneminde bağımsızlığı için adım atmasının temelini oluşturur.
Uyku alışkanlığını baskıyla kazandıramazsınız
İlerleyen dönemlerde çocuklara, uyku alışkanlığı zorla ve baskıyla dayatılmamalıdır. Zorlayarak uyumasını istediğimizde, çocuklar hırçınlaşacak, ağlayacak ve merhamet duygularımız ortaya çıkıp suçluluk duyacağız. Çocuğun uyku zamanı geldiğinde, davranışlarımız tutarlı ve sevildiğini hissedeceği şekilde olmalıdır. Davranışlarımız bu şekilde olursa, çocuk uyku zamanı geldiğinde direnmeyecektir.
Mümkün oldukça belirli bir yatma zamanı belirlenmelidir. Bu belirlenen zamanda çocukların direnemeyeceği, yorgun düştüğü biyolojik saat dikkate alınmalıdır. Çocuğun uykusu gelmediği saatte yatırılmaya çalışıldığında, uyumamak için direnişler ortaya çıkması yüksek ihtimaldir.
Editör: Turgut Bozgeyik