2025 yılında akıllı şehir teknolojileri dünya genelinde yaygınlaşıyor ve Türkiye de bu dönüşüme ayak uyduruyor. Ancak bu gelişmelerin faydalarının yanı sıra çeşitli zorluklar ve eleştiriler de söz konusu. Bu makalede, öne çıkan eğilimleri, bu gelişmelerin avantajlarını ve olası risklerini ele alacağız.
KÜRESEL AKILLI ŞEHİR EĞİLİMLERİ (2025)
AI ve IoT entegrasyonu
Yapay zekâ (AI) ve nesnelerin İnterneti (IoT), akıllı şehirlerin temel bileşenleri haline geldi. AI sayesinde büyük veri setleri analiz edilerek trafik yönetimi, enerji kullanımı ve atık yönetimi gibi alanlarda daha akıllı kararlar alınabiliyor.
Örneğin, AI destekli trafik sistemleri ile şehir içi ulaşım daha akıcı hale geliyor. Ancak bu entegrasyonun bazı riskleri de var. AI ve IoT sistemleri büyük miktarda veri topladığı için kişisel verilerin korunması kritik bir konu haline geliyor. Veri güvenliği konusunda yeterli önlemler alınmazsa siber saldırılar şehir sistemlerini felç edebilir.
Akıllı ulaşım sistemleri
Akıllı ulaşım sistemleri, trafik yoğunluğunu azaltarak hem zamandan hem de enerjiden tasarruf sağlıyor. Örneğin, Kopenhag'ta trafik ışıkları, sensörlerden gelen veriye göre optimize edilerek trafik akışını iyileştiriyor. Ancak bu sistemlerin herkes için erişilebilir olması gerekiyor.
Sürdürülebilirlik ve iklim direnci
Akıllı şehirler, çevre dostu çözümler sunarak iklim değişikliğine karşı dirençli hale gelmeyi hedefliyor. Yağmur suyu toplama sistemleri, akıllı sulama teknolojileri gibi uygulamalar yaygınlaşıyor. Ancak, bu projelerin maliyeti ve uygulanabilirliği tartışmalı.
Dijital vatandaşlık ve e-yönetişim
2025 yılı, Avrupa’da “dijital vatandaşlık eğitim yılı” ilan edildi. Ancak dijital vatandaşlık sadece internet erişimi anlamına mı geliyor? Belediyeler vatandaşların karar alma süreçlerine gerçekten ne kadar dahil olmasını sağlıyor? E-yönetişim, vatandaşların belediye kararlarına aktif katılımını artırsa da bu sistemlerin güvenliği ve şeffaflığı konusunda eleştiriler mevcut.
TÜRKİYE’DEKİ AKILLI ŞEHİR GELİŞMELERİ (2025)
İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa gibi şehirlerde önce projeler
İstanbul’da akıllı yönetişim, akıllı enerji gibi projeler geliştiriliyor. Ankara’da akıllı atık toplama, yapay zekâ ile kent içi hareketlilik analizi gibi projeler uygulanırken İzmir'de akıllı ihbar sistemi, karbon haritası, açık veri portalı gibi projeler öne çıkıyor. l Ulusal akıllı şehirler stratejisi (2024-2030): Güçlü ve zayıf yönleri: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan 2024- 2030 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi taslağı, Türkiye’nin akıllı şehir teknolojilerine geçişini hızlandırmayı amaçlıyor. Belediyeler bu projeleri sürdürebilecek finansal ve teknik kapasiteye sahip mi?
Büyüyen akıllı şehir pazarı
Statista’ya göre, Türkiye’de akıllı şehirler pazarının 2025’te 0.56 milyar dolar gelire ulaşması ve 2029’a kadar yıllık yüzde 9.67 büyüyerek 0.81 milyar dolara çıkması bekleniyor. Ancak büyük ölçekli projelerin finansmanı hâlâ büyük bir sorun. Kamu yatırımları yetersiz kalırsa bu projelerin sürdürülebilirliği nasıl sağlanacak?