İster çocuk ister yetişkin olsun alerjiler herkeste astımı tetikliyor. Tedavinin ilk adımını ise alerjenlerden uzak durmak oluşturuyor. Özellikle çocuğun yattığı odada toz tutan bir şey olmamasına dikkat edilmesi gerektiğini söyleyen Liv Hospital Ulus Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Nuran Salman “Ev içinde sigara içilmemeli, nem oranı düşürülmeli ve evde boya ve ilaçlama yapılacağı zaman çocuk uzaklaştırılmalıdır” diyor. Astımda erken teşhisin çok önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Nuran Salman astımda tedavi yöntemlerini anlattı.
Astım nedir?
Genelde alerjik bronşit diye adlandırılan astımın belirtileri sıklıkla öksürük, hırıltı ve nefes alıp vermekte zorluktur. Çocukluk çağında astımının yüzde 90’ı alerjik kökenlidir. Kişinin alerjik olup olmaması hem genetik hem de çevresel faktörlere bağlıdır. Ailesinde alerji öyküsü olan bir kişinin alerjik olma olasılığı böyle bir öyküsü olmayana göre çok daha fazladır. Çocuklarda bronş aşırı hassasiyeti çok erken yaşta ortaya çıkar. Hayatın ilk iki yılında özellikle enfeksiyonlarla öksürük ve hırıltı gibi bulgular ortaya çıkar. Çocukluk çağında tanı almış olguların bir kısmı ergenlik döneminde iyileşir. İyileşen olgular genelde alerjik olmayan olgulardır.
Astımı ne tetikler?
Genetik eğilimi olan çocuklarda ev tozu akarları, küf mantarları, polenler ve kedi-köpek gibi hayvanların tüy ve döküntüleri hastalığın alevlenmesine neden olur. Alerjik çocukları bu alerjik maddeler dışında viral solunum yolu enfeksiyonları, sigara dumanı, kokular ve hava kirliliği gibi etkenler de uyarır.
Tanısı nasıl konulur?
Çocuklarda astım tanısını koymada iyi bir öykü alma önemlidir. Öksürük ve hırıltının gece olması, koşunca, koku sıkıldığında ortaya çıkması astımı düşündürür. Bronş genişletici spreylerden sonra rahatlama da önemli bir bulgudur. Alerjinin hangi maddeye karşı geliştiği alerji deri testleri ile saptanır. Deri testleri kullanılması ve yorumu özel eğitim gerektirdiğinden diğer doktorlar tarafından değil alerji uzmanları tarafından uygulanır. Ön kola yapılan test 20-30 dakika sonra değerlendirilir. Yaygın egzama ve antihistaminik ilaç kullanımı durumunda ise kan yolu ile alerjenlere bakılabilir (spesifik IgE).
Çocuklarda astım tedavisi nasıl yapılır?
Korunma: Korunma için çevre kontrolü ile alerjenden sakınma etkin bir yöntemdir. Çevre kontrolü sıklıkla ev tozu akarlarına karşı uygulanmaktadır. Özellikle çocuğun yattığı odada toz tutan bir şey olmamalıdır. Bunun dışında ev içinde sigara içilmemeli, ev içinde nem oranı düşürülmeli ve evde boya ve ilaçlama yapılacağı zaman çocuk uzaklaştırılmalıdır.
Rahatlacı ilaçlar: Rahatlatıcı ilaçlar bronşları gevşetmeyi sağlayan ilaçlardır. Bu ilaçlar sadece hastalığın alevlenmesinde kullanır.
Kontrol edici ilaçlar: Çocuklarda ağızdan alınan lökotrien antagonistleri (Montelukast) ve kana çok az karışabilen kortizonlu ilaçlar kontrol edici olarak kullanılmaktadır. Tedavi süresince hastalık kontrol altında olur.
Alerji aşıları: Alerji aşıları 1911’den beri alerjik kökenli astımı olan hastalara uygulanan bir tedavi yöntemidir. Tedavi kesildiğinde bile etkisi devam etmektedir.
Editör: Turgut Bozgeyik